ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİNDE DAVA ŞARTI ARABULUCULUK

Year 2023, Volume: 14 Issue: 2, 510 - 525, 31.12.2023

Özge Yenice Ceylan

https://doi.org/10.21492/inuhfd.1377452

Abstract

7445 sayılı Kanun m.37 ile Arabuluculuk Kanunu’na (HUAK) eklenen m.18/B’nin getirdiği en büyük yeniliklerden biri, taşınır ve taşınmaz malların paylaştırılması ve ortaklığın giderilmesiyle ilgili ihtilaflarda dava açmadan önce arabuluculuk yoluna başvurulmasının dava şartı olmasıdır. Ortaklığın giderilmesi davası, birlikte mülkiyetin ferdi mülkiyete dönüştürülmesini ve ortaklığa konu mal ve hakların ortaklar arasında paylaştırılmasını amaçlar. Bu davalar iki taraflı olup tüm taraflar için benzer sonuçlar doğururlar. Bu davalarda kazanan ve kaybeden taraf yoktur. Taşınır ve taşınmaz malların paylaştırılması ve ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklarda arabuluculuğun dava şartı olması, yalnızca arabuluculuğa başvuru açısından bir zorunluluktur. Arabuluculuk sürecini sürdürme, süreçten vazgeçme, süreci sonlandırma, anlaşmama halinde yeniden arabuluculuğa başvurma veya dava yoluna gitme hususlarında iradilik ilkesi geçerlidir. Ortaklığın giderilmesi davalarında dikkat çeken özellik, taraf sayısının çokluğudur. Gerek taraf sayısının çokluğu gerekse taraflar arasındaki iletişim sorunları, tarafların aralarında anlaşarak paylaşmaya ilişkin karara varmalarını zorlaştırır. Mahkeme tarafından özellikle umuma açık artırma yoluyla satışa karar verildiğinde, dava ve satış masrafları sebebiyle, satış bedelinin önemli bir kısmı harcanmaktadır. Ayrıca satıştan elde edilen bedel, tarafları tatmin etmemektedir. Ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıkların arabuluculuk yöntemiyle çözümü, tarafları iktisaden avantajlı bir konuma getirebilir. Ayrıca uyuşmazlık, arabuluculuk yönteminde daha hızlı çözüme kavuşabilecektir. Arabuluculuk yoluna başvurulduğunda, karşılıklı iletişim kurularak tarafların ortak arzusuna en uygun çözüm bulunabilir, mallar icra yoluyla satılmaksızın aile içinde kalabilir. Ortaklığın giderilmesine dair uyuşmazlıkların arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulmasında, taraflar pek çok konuyu aydınlığa kavuşturabilirler. Böylece toplumsal barışa katkı sağlanmış olur.

Keywords

Ortaklığın Giderilmesi, Aynen Paylaşma, Nakden Paylaşma, Dava Şartı Arabuluculuk, Mirasın Paylaşılması

MEDIATION AS A CONDITION OF LITIGATION IN ELIMINATION OF PARTNERSHIP

Abstract

Article 18/B, which was added to the Law on Mediation (LMCD) by Article 37 of the Law No.7445, regulates the application to the mediator as a condition of litigation before filing a lawsuit in disputes regarding the division of movables and immovables and elimination of partnership. The action for elimination of partnership is a lawsuit aiming to convert co-ownership into individual ownership and to distribute the property and rights subject to the partnership among the partners. These cases are bilateral and have similar consequences for all parties. There are no winners and losers in these cases. The fact that mediation is a condition of litigation in disputes regarding the division of movable and immovable property and the elimination of partnership refers to an obligation only in terms of application to mediation. The principle of voluntariness applies in terms of continuing the mediation process, abandoning the process, terminating the process, re-applying to mediation in case of disagreement or resorting to litigation. The striking feature of the dissolution of partnership cases is the large number of parties. Both the large number of parties and the communication problems between the parties make it difficult for the parties to reach an agreement and reach a decision on sharing. When the court decides to sell the property, especially through public auction, a significant portion of the sale price is spent due to litigation and sale costs. In addition, the price obtained from the sale does not satisfy the parties. The resolution of disputes regarding the elimination of the partnership through mediation may put the parties in a more economically advantageous position. In addition, the dispute may be resolved faster in the mediation method. When mediation is applied, the most appropriate solution can be found by establishing mutual communication, so that the property can remain within the family without being sold through execution. In resolving disputes regarding the elimination of partnership through mediation, the parties can clarify many issues. Thus, it also contributes to social peace.

Keywords

Elimination of Partnership, Distribution as Property, Distribution in Cash, Mediation as a Condition of Litigation, Partition of the Estate

References

• AKÇAAL, Mehmet: “Yargıtay’ın Güncel İçtihatları Işığında Muhdesat”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, (51), Ankara 2022, s.77-112. (Muhdesat).
• AKÇAAL, Mehmet: Eşya Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• ALTIPARMAK, Cüneyt: “Uygulamada Malikler Arasında Satış Yöntemi ile Ortaklığın Giderilmesi”, İstanbul Barosu Dergisi, 90(3), İstanbul 2016, s.175-180.
• ATEŞAĞAOĞLU, Erdem/ELGİN, Ceyhun: “Ortaklığın Giderilmesi (İzale-i Şüyu) Davaları: Taşınmaz Satışları İçin İstatistiksel Bir Analiz”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (139), Ankara 2018, s.221-237.
• AYAN, Mehmet: Eşya Hukuku II, Mülkiyet, Gözden Geçirilmiş 10. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2020.
• BALCI, Şakir: Paylaşma (Ortaklığın Giderilmesi) Davaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2012.
• BADUR, Emel/KURT KONCA, Nesibe: “Arabuluculuk Sürecinde Tapu Siciline Tasarrufu Kısıtlayıcı Şerh Konulması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 72(2), Ankara 2023, s.845-879.
• BADUR, Emel: “Arabuluculuk Anlaşma Belgesinin Borçlar Hukuku Açısından Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 9(18), Ankara 2021, s. 49-87.
• BULUT, Uğur: “Kamu İcra Hukukunda Borçlunun Üçüncü Kişilerdeki Haklarının Paraya Çevrilmesi ve Genel İcra Hukukuyla Karşılaştırılması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (16), Özel Sayı, İzmir 2015, s.4633-4670.
• DAĞLIOĞLU, Duygu: “Aile Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk”, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi (ASBÜ) Hukuk Fakültesi Dergisi, (2), Ankara 2020, s.551-587.
• DEMİR, Şamil: “Ortaklığın Giderilmesinde Arabuluculuk”, Ankara Barosu Dergisi, (1), Ankara 2016, s.491-503.
• ERDOĞAN, Kemal: “Başkasının Arazisinde Muhdesat Meydana Getiren Kişinin Muhdesat Bedeli Talebi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 27(1), Ankara 2023, s.69-111.
• EREN, Fikret: Mülkiyet Hukuku, 3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2014.
• ERGÜNE, Mehmet Serkan: “Terekedeki Münferit Mallar İçin Kısmi Paylaşma Davası Açma İmkânının Değerlendirilmesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cevdet Yavuz’a Armağan, 22(3), İstanbul 2016, s.1063-1085.
• ERKAN, Mustafa: Arabuluculuk ve Singapur Sözleşmesi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• GÜNAY, Erhan: Ortaklığın Giderilmesi Davaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2023.
• İÇER, Mehmet Fatih: İzale-İ Şüyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davaları, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• KAPANCI, Kadir Berk: “Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun 17/B Maddesinin İkinci Fıkrasında Tapu Siciline Düşülebileceği Öngörülen Şerhin Hukuki Niteliği ve Meydana Getireceği Etkiler Üzerine Değerlendirmeler”, MEF Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(1), İstanbul 2023, s.21-45.
• KARAMERCAN, Fatih: “Alacaklının İİK m.121 Kapsamında Açmış Olduğu Ortaklığın Giderilmesi Davasındaki Yargılama Giderleri İcra Borcuna Eklenir mi?”, Terazi Hukuk Dergisi, 9(90), İstanbul 2014, s.92-94.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Arabuluculuk Sözleşmeleri, Turhan Kitabevi, Ankara 2020.
• KIYAK, Emre: “6325 Sayılı Kanun’un Milletlerarası Sulh Anlaşma Belgelerinin İcrasına İlişkin m. 17/A ile Taşınmazın Devrine veya Taşınmaz Üzerinde Sınırlı Ayni Hak Kurulmasına Yönelik Uyuşmazlıklarda Arabuluculuğa İlişkin m.17/B Düzenlemelerine Genel Bakış”, Lexpera Blog, 13.04.2023.
• KOPUZ, Mehmet: “İmar Hukukunda İfraz ve Tevhid İşlemleri”, İstanbul Barosu Dergisi, 94(4), İstanbul 2020, s.120-127.
• KÖROĞLU, Anıl: Medeni Usul Hukuku Bakımından Ortaklığın Giderilmesi Davası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2020.
• KURT KONCA, Nesibe/BADUR, Emel: “Taşınmazın Aynına İlişkin Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Anlaşma Belgesi ve İcra Edilebilirlik Şerhi”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 14(56), Ankara 2023, s.539-568.
• OĞUZMAN, M. Kemal/SELİÇİ, Özer/OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe: Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 22. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 2020.
• ÖZBEK, Mustafa Serdar: “Arabuluculuk Asgarî Ücret Tarifesinin Tahlili”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 20(1), İstanbul, 2014, s.1119-1156.
• ÖZBEK, Mustafa Serdar: Alternatif Uyuşmazlık Çözümü, 5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2022. (AUÇ).
• RUHİ, Ahmet Cemal/RUHİ, Canan: İzale–i Şüyu – Ortaklığın Giderilmesi – Paydaşlığın Giderilmesi – Paylaşma Davaları, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2022.
• SİRMEN, Lale: Eşya Hukuku, 8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• TANRIVER, Süha: Alternatif Uyuşmazlık Çözümleri, Yetkin Yayınları, Ankara 2023.
• TANRIVER, Süha: Medeni Usul Hukuku, Cilt II, Yetkin Yayınları, Ankara 2021.
• TANRIVER, Süha: “Mirasın Paylaşılması Sözleşmeleri ve Noterlik Kanunu’nun 89. Maddesi”, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, 2017(2), Ankara 2017, s.23-30.
• TOPAL, Önder: “Paylı Mülkiyet ve Miras Ortaklığının Sona Ermesinde Tahkimin veya Arabuluculuğun Caiz Olup Olmadığı”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(1), Malatya 2021, s.244-257. (Arabuluculuk).
• TOPAL, Önder: Medeni Yargılama Hukuku Bağlamında Çift Yönlü Dava Olarak Ortaklığın Giderilmesi (İzale-î Şüyü) Davası, Yetkin Yayınları, Ankara 2020.
• TOPUZ, Gökçen: “Paylı Mülkiyet Hissesinin Haczi ve Satışı”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 17(1), Konya 2009, s.91-116.
• ÜREM, Müge: “Satış Yoluyla Paydaşlığın Giderilmesinde Taşınmaza Ait Pay Üzerindeki İntifa Hakkının Varlığına İlişkin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Hukuk Genel Kurulu’nun Kararının ve TMK m.700 Hükmünün Eleştirilmesi”, Yargı Kararları Sempozyumu – I: Eşya Hukuku, Editörler: GÜRSEL, Yaman/KAHVECİ, Zeynep Ülkü/BAŞ SÜZEL, Ece, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021, s.131-137.