MUTLAK GÜÇ YA DA SINIRSIZ SORUMLULUK: DEVLET EGEMENLİĞİ VE ULUSLARARASI TOPLUMUN KORUMA SORUMLULUĞU

Year 2016, Issue: 24, 134 - 158, 13.11.2016

Adem Ali İren Muharrem Gürkaynak

Abstract

Modern uluslararası ilişkilerde egemenliğin mutlakiyetçi biçimde
uygulanması otoritelerin meşruiyetten uzaklaşmalarına neden olmaktadır.
Bireyin refahını ve güvenliğini sağlaması beklenen egemenlik kavramı bireyi
tehdit etmeye başlamıştır. Devlet egemenliğinin kendinden meşru olduğu
algısı sınırsız otoriteye dönüşmüştür. Bu yüzden insan haklarını devlete karşı
korumak için kuvvet kullanmayı meşrulaştırma çabaları ortaya çıkmıştır.
Koruma Sorumluluğu (KrS) insan haklarını korumak için tarihsel süreç içinde
deneyimlenen birikimlerden oluşmuştur. KrS geçmişin hatalarını
tekrarlamamak ve eksikliklerini gidermek amacıyla modern dünyanın
ihtiyaçlarına cevap vermek adına tasarlanmış post-modern bir kavramdır. KrS
devlet tarafından gerçekleştirilen toplu katliamları ve insan hakları ihlallerini
engellemek adına uluslararası topluma sorumluluk yüklemektedir. Bu
çalışmada devlete sınırsız sorumsuzluk sağlayan mutlak egemenlik algısının
insan hakları üzerinden yaşadığı dönüşüm ve insan haklarını koruma
sorumluluğunu üstlenen uluslararası topluma değinilecektir. İlk bölümde
devlet egemenliğinin kontrolsüz bir güç olmaktan öte mutlak bir sorumluluk
getirdiğinin vurgulanmakta ve sorumluluğun muhteviyatı insan hakları
bağlamında değerlendirilmektedir. İkinci bölümde insan hakları ihlallerinden
kaynaklanan toplu katliamlarda uluslararası toplumun sorumlulukları ele
alınmaktadır.

Keywords

Devlet Egemenliği, Koruma Sorumluluğu, İnsan Hakları, İnsani Müdahale

References

• 2005 Dünya Zirvesi Sonuç Bildirgesi (2005).
• http://www.who.int/hiv/universalaccess2010/worldsummit.pdf,
• (07.15.2012).
• 2005 World Summit Outcome (2005). GA Res 60/1, UN GAOR, 60th sess,
• 8th plen mtg, Agenda Items 46 and 120, Supp No 49, UN Doc
• A/RES/60/1 (24 October 2005) para 139,
• http://www.ifrc.org/docs/idrl/I520EN.pdf (14.4.2015).
• AKBULUT, İ. (2002). “İnsan Hakları”, Yargıtay Dergisi, 2002, s. 461,
• http://www.yargitay.gov.tr/belgeler/site/dergi/yrgdergi/Temmuz200
• 2/Temmuz2002/assets/basic-html/page205.html (5.2.2015).