Engelli Erişilebilirliğinin Yasalarda Yer Alma Süreci ve İtalya Yasalarında Müzeler İçin Erişilebilirlik Düzenlemeleri

Year 2022, Volume: 22 Issue: 2, 121 - 142, 31.12.2022

Zeynep Aktop

https://doi.org/10.54961/uobild.1179184

Abstract

Engellilik ilk çağlardan itibaren topluluk içinde farklılık yaratmıştır. Engelli kişiler günümüz şartlarında yasal hakları olsa da bu durum çeşitli küresel faktörler sonucunda gerçekleşmiştir. Farklı ülkelerin engellileri için yaptığı ilk düzenlemeler genellikle ekonomi alanında hazırlanarak öncelik, kişilerin topluma fayda sağlaması olmuştur. Ancak artan sosyal hareketler sonucunda engellilerin sosyal ve kültürel yaşamdaki ihtiyaçları yasalarla desteklenmeye başlamıştır. Bu yasalar özellikle müzelerin engelli düzenlemeleri yapmaları için birincil adım olmuştur.
Çalışma, engelli erişilebilirliğini sağlayan yasaların oluşum sürecinin değerlendirilmesi ve İtalyan yasalarındaki detaylarla, engellilerin müze erişilebilirliği için oluşturulan yasal gerekliliklere dikkat çekilmesi açısından önemlidir. Hazırlanan makalede küresel etki yaratan durumların, engellilere bakıştaki etkisi ele alınmıştır. Ardından sosyal hareketlerle ortaya çıkan erişilebilirlik yasaları irdelenerek ve yasal sürecin bir sonucu olarak engellilerin müzelerdeki varlıklarını destekleyen düzenlemeler İtalya örneğinde incelenmiştir. Bu kapsamda engellilerin sosyal çevrede görünür olma süreçleri irdelenerek müzelerin engelli ziyaretçileri için oluşturulabileceği detayların yasalarla belirlenmesi değerlendirilmiştir.

Keywords

engelli, erişilebilirlik, İtalya, yasa, müze

References

• ADL. A Brief History of the Disability Rights Movement. 20 Mart 2021 tarihinde https://www.adl.org/education/resources/backgrounders/disability-rights-movement adresinden alınmıştır.
• Barnes, C., Mercer, G. (2001). Disability Culture: Assimilation or Inclusion?, Handbook Of Disability Studies, Ed. Gary L. Albrecht, Katherine D. Seelman, Michael Bury, California, Sage Publications, 515-534.
• Commissioner for Human Rights. 2008. Human Rights and Disability: Equal Rights For All. 12 Mart 2021 tarihinde https://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/07/31/EsitHaklar.pdf adresinden alınmıştır.
• Consiglio d'Europa. 2005. Convenzione di Faro. 24 Nisan 2021 tarihinde https://www.forumterzosettore.it/2020/09/24/convenzione-di-faro-arci-soddisfatti-per-la-ratifica-dellitalia/ adresinden alınmıştır.
• Çaha, H. (2016). Engellilerin Toplumsal Hayata Katılmasına Yönelik Politikalar: Türkiye, ABD ve Japonya Örnekleri, İnsan & Toplum Dergisi, 5(10), 123-150.
• Çakı, C. (2018). Roland Barthes'ın Göstergebilimsel Çözümlemesi ile Nazi Propagandasında Engelliler, SDÜ İfade, 1(2), 66-91.
• Çetin, B. (2017). Sanayi Devrimi’nden 21. Yüzyıla Batı Dünyasında Engellilik, SGD-Sosyal Güvenlik Dergisi, 7 (1), 91-122.
• Çiftçibaşı İyigün, S. (2018). Görme Engelli Bireylerin Erişilebilir Teknolojik Araç Kullanım Düzeylerinin Yaşam Doyumlarına Katkısı Hakkında Görüşlerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Çitil, M. (2016). Engelli Çocuğu Olan Ailelerin Toplumsal Yapısı ve Eğitsel Sorunları: Ankara İli Örneği, Doktora Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi.
• Destatis Statistische Bundesamt. Pressemitteilung Nr. 230 vom 24. Juni 2020. 05 Nisan 2021 tarihinde https://www.destatis.de/DE/Presse/Pressemitteilungen/2020/06/PD20_230_227.html#:~:text=Wie%20das%20Statistische%20Bundesamt%20(Destatis,betrug%20damit%209%2C5%20%25 adresinden alınmıştır.
• DG Musei. Sistema Museale Nazionale. 26 Nisan 2021 tarihinde http://musei.beniculturali.it/progetti/sistema-museale-nazionale adresinden alınmıştır.
• Didier-Courbin, P., Gilbert, P. (2005) Éléments D'information Sur La Législation En Faveur Des Personnes Handicapées En France: De La Loi De 1975 À Celle De 2005, Revue Française Des Affaires Sociales, 209-227.
• Educazion&Scuola. Circolare Ministero Lavori Pubblici 19 Giugno 1968, N. 4809. 18 Nisan 2021 tarihinde http://www.edscuola.it/archivio/norme/circolari/cmlp4809_68.htm adresinden alınmıştır.
• Ente Nazionale Sordi – Onlus. Principali Norme Di Riferimento. 18 Nisan 2021 tarihinde https://www.accessibitaly.it/strumenti-utili/ adresinden alınmıştır.
• Forgacs, D., Tardi, R. (2014). Introduction: Disability Rights And Wrongs in Italy, Modern Italy, 19(2), 2014, 113-119.
• Gazzetta Ufficiale. 1968. Disciplina Generale Delle Assunzioni Obbligatorie Presso Le Pubbliche Amministrazioni E Le Aziende Private. 16 Nisan 2021 tarihinde https://www.gazzettaufficiale.it/eli/id/1968/04/30/068U0482/sg adresinden alınmıştır.
• Gazzetta Ufficiale. 1996. Regolamento Recante Norme Per L'eliminazione Delle Barriere Architettoniche Negli Edifici, Spazi E Servizi Pubblici. 16 Nisan 2021 tarihinde https://www.gazzettaufficiale.it/eli/id/1996/09/27/096G0512/sg adresinden alınmıştır.
• Gazzetta Ufficiale. 2004. Codice Dei Beni Culturali E Del Paesaggio, Ai Sensi Dell'articolo 10 Della Legge 6 Luglio 2002, n. 137. 19 Nisan 2021 tarihinde https://www.camera.it/parlam/leggi/deleghe/testi/04042dl.htm adresinden alınmıştır.
• Gazzetta Ufficiale. 2014. Disposizioni Urgenti Per La Tutela Del Patrimonio Culturale, Lo Sviluppo Della Cultura E Il Rilancio Del Turismo. 25 Nisan 2021 tarihinde https://www.gazzettaufficiale.it/eli/id/2014/5/31/14G00095/sg adresinden alınmıştır.
• Genç, Y., Çat, G. (2014). Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi, Akademik İncelemeler Dergisi, 8 (1), 363-393.
• HandYLex. Legge 30 Marzo 1971, N. 118. 18 Nisan 2021 tarihinde http://www.handylex.org/stato/l300371.shtml adresinden alınmıştır.
• Hayashi, R., Okuhira, M. (2001). The Disability Rights Movement In Japan: Past, Present And Future. Disability & Society, 16(6), 855-869.
• Heyer, K. C. (2000). Between Equality And Difference: The Politics Of Disability In Japan, Japanstudien, 11(1), 105-133.
• Heyer, K. C. (2002). The ADA On The Road: Disability Rights in Germany, Law & Social Inquiry, 27, 723-762.
• Historic England. (A) Disability in the Early 20th Century 1914-1945. 26 Mart 2021 tarihinde https://historicengland.org.uk/research/inclusive-heritage/disability-history/1914-1945/ adresinden alınmıştır. Historic England. (B) Disability Since 1945. 27 Mart 2021 tarihinde https://historicengland.org.uk/research/inclusive-heritage/disability-history/1945-to-the-present-day/ adresinden alınmıştır.
• ICOM Italia. Pubblicate Le Linee Guida Per La Redazione Del Piano Di Eliminazione Delle Barriere Architettoniche (P.E.B.A). 18 Nisan 2021 tarihinde http://www.icom-italia.org/eventi/linee-guida-per-la-redazione-del-piano-di-eliminazione-delle-barriere-architettoniche-p-e-b-a/ adresinden alınmıştır.
• Instite on Disability/UCED. 2019. 2018 Annual Report on People With Disabilities in America. 21 Mart 2021 tarihinde https://disabilitycompendium.org/sites/default/files/user-uploads/Annual_Report_2018_Accessible_AdobeReaderFriendly.pdf adresinden alınmıştır.
• Jaganjac, A. Hadžiomerović, A. M., Katana, B., Trtak, N., Kaljić, E., Konjo, H., Redžović, A. (2020). Daily Activities Of Employed Persons With Visual Impairment” Journal Of Health Sciences, 10(2), 157-169.
• Koziar, M. K. (2021). Disability in America An Analysis of Disability History and Its Representation in Museums. Doctoral Dissertation, New Hampshire, Southern New Hampshire University.
• Köbsell, S. (2006). The Disability Rights Movement in Germany: History, Development, Present State, Disability Studies Quarterly, 26(2). 05 Mayıs 2021 tarihinde ttps://dsq-sds.org/article/view/692/869 adresinden alınmıştır.
• Lebat, C. (2018). Les Personnes En Situation De Handicap Sensoriel Dans Les Musées: Réalités D’accueil, Expériences De Visite Et Trajectoires Identitaires, Héritage Culturel Et Muséologie. Doctoral Dissertation, Université Sorbonne Paris Cité. Français.
• Lindqvist, R., Lamichhane, K. (2019). Disability Policies In Japan And Sweden: A Comparative Perspective. Alter, 13(1), 1-14.
• Ministero Per i Beni E le Attivita Culturali. 2001. Atto Di Indirizzo Sui Criteri Tecnico-Scientifici E Sugli Standard Di Funzionamento E Sviluppo Dei Musei. 19 Nisan 2021 tarihinde https://www.beniculturali.it/mibac/multimedia/MiBAC/documents/1310746917330_DM10_5_01.pdf adresinden alınmıştır.
• Ministero Per I Beni E Le Attivita Culturali. 2008. Linee Guida Per Il Superamento Delle Barrıere Architettoniche Nei Luoghi Di Interesse Culturale. 18 Nisan 2021 tarihinde https://www.beniculturali.it/mibac/multimedia/MiBAC/documents/1311244354128_plugin-LINEE_GUIDA_PER_IL_SUPERAMENTO_DELLE_BARRIERE_ARCHITETTONICHE.pdf adresinden alınmıştır.
• Ministero Per I Beni E Le Attivita Culturali – Direzone Generale Musei. (A). 2018. Fruizione E Accessibilita’: Profili Giuridici E Strumenti Di Attuazione. 24 Nisan 2021 tarihinde http://musei.beniculturali.it/wp-content/uploads/2018/08/Allegato-2_Fruizione-e-accessibilit%C3%A0.-Profili-giuridici-e-strumenti-di-attuazione_Circolare-26_2018.pdf adresinden alınmıştır.
• Ministero Per i Beni E Le Attivita Culturali – Direzione Generale Musei. (B). 2018. Allegato 1: P.E.B.A., Un Piano Strategico Per L’accessibilità Nei Musei, Complessi Monumentali, Aree E Parchi Archeologici. 20 Nisan 2021 tarihinde http://musei.beniculturali.it/wp-content/uploads/2019/06/Linee-Guida-PEBA-ALLEGATO-1_Piano-strategico.pdf adresinden alınmıştır.
• National Archives - Federal Register. Architectural and Transportation Barriers Compliance Board. 20 Mart 2021 tarihinde https://www.federalregister.gov/agencies/architectural-and-transportation-barriers-compliance-board adresinden alınmıştır.
• National Helalth Sevise (NHS). 2013. A Disability History Timeline. 28 Mart 2021 tarihinde https://ukdhm.org/v2/wp-content/uploads/2016/03/B5-Disability-Time-Line-NHS-North-West.pdf adresinden alınmıştır.
• Özbariş, V. (2019). Kentli ve Engelli Hakları, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Engelliler Müdürlüğü Uygulamaları, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• Parlamento Italiano. 1997. Conferimento Di Funzioni E Compiti Amministrativi Dello Stato Alle Regioni Ed Agli Enti Locali, In Attuazione Del Capo I Della Legge 15 Marzo 1997, N. 59. 28 Nisan 2021 tarihinde https://www.parlamento.it/parlam/leggi/deleghe/98112dl.htm adresinden alınmıştır.
• Redazione. Disabilità E Pari Opportunità: Focus Sulla Legislazione Italiana. 16 Nisan 2021 tarihinde https://www.iusinitinere.it/disabilita-e-lavoro-focus-sulla-legislazione-italiana-9932 adresinden alınmıştır.
• Salmen, J. (1998). Everyone's Welcome: The Americans with Disabilities Act and Museums, Washington: Universal Designers & Consultants, Inc., Takoma Park, MD.Department of Justice.
• Sanchez, J (2005). Evaluation Et Compensation Du Handicap En France, Santé, Société Et Solidarité, 4(2), 95-104.
• Sandell, R. (2003). Social Inclusion, The Museum And The Dynamics Of Sectoral Change, Museum And Society, 1/1, 45-62. The National Archives. Physically Disabled And Old-Age Service. 26 Mart 2021 tarihinde https://www.nationalarchives.gov.uk/cabinetpapers/themes/physically-disabled-old-age-services.htm adresinden alınmıştır.
• U. S. Department of Justice. 2009. Maitaining Accessibility in Museum – Museum Investments in Access. 20 Mart 2021 tarihinde https://www.ada.gov/business/museum_access.htm#r2 adresinden alınmıştır.
• Weisen, M. (2018). International Perspectives On The Cultural Accessbility Of People With Disabilities, The Inclusive Museum Proceedings of the COME-IN!-Thematic Conferences, Ed. Jörn Berding, Matthias Gather, Germany, Berichte des Instituts Verkehr und Raum, 12-17.
• Whole Building Design Guide. (A). 2019. Accessibility Standards and Guidelines. 14 Mart 2021 tarihinde https://www.wbdg.org/design-objectives/accessible/accessibility-standards-guidelines adresinden alınmıştır.
• Whole Building Design Guide. (B). 2019. History Of Accessibile Facility Design. 15 Mart 2021 tarihinde https://www.wbdg.org/design-objectives/accessible/history-accessible-facility-design adresinden alınmıştır.
• Winance, M. (2004). Handicap Et Normalisation. Analyse Des Transformations Du Rapport À La Norme Dans Les İnstitutions Et Les İnteractions. Politix. Revue Des Sciences Sociales Du Politique, 17(66), 201-227.
• Winance, M., Ville, I., Ravaud, J. F. (2007). Disability Policies in France: Changes and Tensions between the Category-based, Universalist and Personalized Approaches . Scandinavian Journal of Disability Research, 9(3-4), 160-181.