DOĞAL KAYNAKLI POTANSİYEL ALANLARIN BİRLEŞİK TERS ÇÖZÜMÜ

Year 2017, Volume: 16 Issue: 1, 27 - 50, 30.06.2017

Metin Aşcı Türker Yas

Abstract

Bu çalışmada iki boyutlu yapıların neden olduğu
potansiyel alan verilerinin yorumunda birleşik ters çözüm algoritması
kullanılmıştır. Çalışmanın amacı farklı tipte birbiriyle tutarlı jeofiziksel
verilerden sığ yüzeyin görüntüsünü elde etmektir. Farklı tipteki verilerin
kombinasyonunu kullanması, birleşik ters çözüm (joint inversion) olarak
adlandırılan bu tekniğin avantajıdır. Çözüm için gravite ve manyetik anomaliler
göz önünde bulundurulmuştur. Gelişigüzel yapıları sağlamak için çok sayılı
prizmalardan oluşan modeller tanımlanmıştır. Gravite ve manyetik verilerin eş
zamanlı uyumunu sağlamak için doğrusal olmayan ters çözüm tekniği
kullanılmıştır. Tekil değer sorunundan kurtulmak için sönümlü tekil değer
ayrışımı yöntemi uygulanmıştır. Ayrıca çözümlerin duyarlılığı istatistik
testlerle analiz edilmiştir.

 

Birleşik ters çözüm yöntemi, dört farklı kuramsal
model üzerinde test edildikten sonra, Aydın-Çavdar sahasına uygulanmıştır.
Arazi çalışmalarından elde edilen sonuçlar önceden yapılmış sondajlar, jeofizik
ve jeolojik çalışmalarla desteklenmiştir.

 

Saha ve teorik model
çalışmaları, birleşik ters çözüm tekniğinin, verilerin tek çözümlerine üstünlük
sağladığını göstermiştir.

Keywords

Doğal Kaynaklar, potansiyel alan, ters çözüm

References

• AFNIMAR, KOKETSU, K., and NAKAGAWA, K., 2002. Joint Inversion of Refraction and Gravity data for the Three-Dimensional Topography of a Sediment-Basement Interface, Geophys. J. Int., Vol. 151, pp.243-254.
• ALBORA, A. M., 1998. Hatay Bölgesi Gravite Yoğunluk Dağılımının Araştırılması, Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi.
• AŞÇI, M., 1998. Doğu Anadolu Bölgesi Manyetik Haritalarının Değerlendirilmesi ve Curie Derinliklerinin Saptanması, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi.
• AYDOĞAN, D., 1992. Yer Altı Yoğunluk Dağılımının Tespitinde Ters Çözüm Tekniği, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi.
• BACKUS, G. E., GILBERT, J. F. A., 1967. Numerical application of formalism for geophysical inverse problems, Geophysical Journal of the Royal Astronomical Society, Vol. 13, pp. 24-279.
• BACKUS, G. E., and GILBERT, J. F. A., 1968. The resolving power of gross earth data, Journal of the royal Astronomical Society, Vol. 16, pp. 169-205.
• BHATTACHARYYA, B. K., 1964. Magnetic anomalies due to prism shaped with arbitrary polarization, Geophysics Vol. 29, pp. 517-531.
• BHATTACHARYYA, B. K., and LEI-KUANG, L., 1977. Spectral Analysis of Gravity and Magnetic Anomalies Due to Rectangular Prismatic Bodies, Geophysics, Vol. 42, No. 1, pp. 41-50.BOSCH, M., and Mc DAUGHEY, G., 2001. joint Inversion of Gravity and Magnetic Data Under Lithological Constraints, The leading bridge, Vol. 20, pp. 887-881.
• BOTT, M. H. P., and TANTRIGODA, D. A., 1987. Interpretation of the Gravity and Magnetic Anomalies Over the Mull Tertiary Intrusive Complex, NW Scotland, Journal of Geological Society., Vol. 144, no. 1, pp. 17-28.
• CORDELL, L., HENDERSON, R.G., 1968. Iterative three-dimensional solution of gravity anomaly data using a digital computer.Geophysics, Vol. 33 No. 4, pp. 596-601.