Güven Mi Yoksa Korku mu? Toplumsal Bir Damgalamadan Güven Aracına Dönüş Biçimi Olarak: Maske Kullanımı

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 43 - 57, 29.06.2023

Hasan Eraslan

https://doi.org/10.30803/adusobed.1210584

Öz

Küresel bir salgın haline gelen COVİD-19 virüsü ile birlikte bireylerin gündelik yaşamlarında birçok yeni değişim meydana gelmektedir. Bu değişimlerden en dikkat çekici olanı maske kullanımı olmaktadır. Salgın sürecinden önce maske takan bireylerin bir hastalığı taşıdığı ve bulaştırma riskinin olacağı tahayyül edilirken salgın sürecinde maskenin anlamı değişerek hastalığa karşı bir önlem olarak görülmenin yanı sıra toplumsal baskıdan da kaçınma aracı olarak görülmesidir. Bu değişim hastalık karşısında maskenin kullanımından oluşan “damganın”, maskenin kullanılmamasından oluşan “damgaya” dönüşümü olarak görülmektedir.
İzmir, İstanbul ve Ankara ilinde 20 katılımcı ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşmelerle alınan veriler ile desteklenen çalışmanın verileri ışığında, maskenin bireysel bir korunma mekanizmasından çok toplumsal ve siyasal kararlara karşı çıkmamak amaçlı kullanıldığı tespit edilmiştir. Goffman’ın "damga" (stigma) teorisi etrafında şekillenen çalışmada, maskenin Covid 19 pandemisinin etkili olduğu süreçte "toplumsal bir normal" olarak kabul edildiği ve maske takmayanların bireysel sağlıktan önce normalin dışına çıkmış kişiler olarak görüldüğü tespit edilmiştir. Bu nedenle ki çalışma kapsamında "damga" teorisinin merkezi olan “toplumsal kabuller" noktasının doğrulandığı ve pandemi boyunca gündelik hayatı etkileyen türde çıktılar ortaya koyduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Maske, Damga, Korku, Güven, Sağlık

Kaynakça

• CANETTI, E. (2012). “Kitle Ve İktidar” Çev. G. Aygen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• ÇALLI, L., VE ÇALLI, B. (2021), Covid-19 Aşı Tereddütüne Sahip Hekimlerin Gizli Dirichlet Ayrımı (Gda) Algoritmasıyla Twitter Paylaşımlarının Konu Modellemesi.
• DSÖ (2020). Advice On The Use Of Masks İn The Context Of Covıd-19. Interim Guidance 05.03.2022. Https://Apps.Who.İnt/İris/Bitstream/Handle/10665/332293/Who-2019-Ncov-Ipc_Masks-2020.4-Eng.Pdf
• GOFFMAN, E. (2014). Damga. Ankara: Heretik Yayıncılık.
• GÖKTÜRK, İ. VE GÜNALAN, M. (2006). “Modern ve Geleneksel Değerler Arasında Yabancılaşan İnsan”, Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, Yıl: 9, Sayı:11.
• GÜNER, Y. (2006). “Dünya Maske Geleneklerine İfadeye Katkıları Açısından Bir Bakış”,(Yayınlanmış Sanatta Yeterlik Eser Metni). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi: Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• GÜNGÖR, B. (2020). Türkiye’de Covid-19 Pandemisi Süresince Alınan Önlemlerin Kriz Yönetimi Perspektifinden Değerlendirilmesi . Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi , (4) , 818-851 . Doı: 10.47994/Usbad.811463
• NEUMAN, W. L., & ROBSON, K. (2014). Basics of social research. Toronto: Pearson Canada.
• NUNLEY, J. W., MCCARTY, C., EMIGH, J., & FERRIS, L. K. (1999). Masks: Faces of culture. Harry N Abrams Incorporated.
• SEIDMAN, I. (2013). Interviewing as qualitative research: A guide for researchers in education and the social sciences. Columbia: Teachers college press.
• SOFUOĞLU KILIÇ, N. (2021). Post-Truth Çağda Aşı Karşıtlığı [Anti-Vaccination İn The Post-Truth Era]. Türk İslâm Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi-Journal Of The Academic Studies Of Turkish-Islamic Civilization, 16/31:99-118.
• TOPATEŞ, H. (2009). Araçsallaştırılmış Bir Kavram Olarak Sosyal Dışlanma. Çalışma Ve Toplum Dergisi, 23(4), 115-130.
• YARROW, M. R. (1958). Personality Development And Minority Group Membership. The Jews: Social Patterns Of An American Group, Ed. Marshall Sklare, 451-474.
• YILDIRIM, A., & SİMSEK, H. (1999). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11 baski: 1999-2018).