Okul Dışı Öğretim Ortamlarından Hayvanat Bahçesi ve Akvaryum Konusunda Yayınlanan Eğitim Araştırmalarına Yönelik Bibliyometrik Bir Analiz

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 3, 313 - 333, 03.12.2021

Abdulkerim Demir Aykut Emre Bozdoğan

Öz

Bu araştırma ile Web of Science (WoS) veri tabanında yer alan hayvanat bahçeleri ve akvaryumlar konusunda yayınlanan eğitim araştırmaları makalelerine yönelik bibliyometrik bir değerlendirme yapılarak bu alandaki eğilimin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmada nicel metodoloji kapsamında bibliyometri yöntemi kullanılmıştır. Clarivate Analytics tarafından üretilen WoS veri tabanından alınan hayvanat bahçesi ve akvaryum ile ilgili araştırma verileri 1975-2020 yılları arasını kapsamaktadır. Verilerin analizinde bibliyometrik analiz teknikleri kullanılmıştır. Araştırma konusu ile ilgili WoS veri tabanında 14.298 kayıt olduğu görülmüş, bunların 98’inin Eğitim/Eğitim araştırmaları kapsamında yayınlanan makaleler olduğu tespit edilmiştir. Analizler sonucunda araştırma konusuyla ilgili yayınlanan makalelerin sayısında 2014 yılında ciddi bir artış gözlenmiştir. Bununla birlikte incelenen makalelere 2010’dan itibaren yapılan atıflarda kümülatif bir artış olduğu görülmüştür. Hayvanat bahçeleri ve akvaryumlarla ile ilgili alan yazına 147 farklı kurumun ve 214 araştırmacının katkı sağladığı, makalelerin yayın dillerinin ağırlıklı olarak İngilizce olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Hayvanat bahçeleri ve akvaryumlarla ile ilgili 28 farklı ülkeden araştırmacının makale yayınladığı ve en etkin ülkenin de ABD olduğu görülmüştür. İncelenen makalelerde 261 farklı anahtar kelime kullanıldığı, en çok kullanılan anahtar kelimelerin hayvanat bahçeleri ve çevre eğitimi olduğu belirlenmiştir. Atıf yapılan yayınların genellikle bireylerin okul dışı öğretim ortamlarına yönelik deneyimlerini inceleyen araştırmalar olduğu görülmüştür. Konu alanıyla ilgili farklı yayın türlerine ve veri tabanlarına yönelik geniş ölçekli araştırmalar yapılması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hayvanat bahçesi, akvaryum, bibliyometri, Web of Science

A Bibliometric Analysis of Educational Research on the Zoo and Aquarium as Out-of-School Teaching Environments

Öz

It was purposed in this research to reveal the trend in this field by making a bibliometric evaluation of the educational research articles published on zoos and aquariums in the Web of Science (WoS) database. In the research, the bibliometric method was used within the scope of quantitative methodology. Zoo and aquarium research data from the WoS database produced by Clarivate Analytics covers the years 1975-2020. Research data covers the years between 1975 and 2020. Bibliometric analysis techniques were used in the analysis of the data. It was observed that there were 14,298 records in the WoS database related to the research topic, and it was determined that 98 of them were articles published within the scope of Education/Education researches. As a result of the analyzes a significant increase was observed in the number of articles published on the research topic in 2014. However, there has been a cumulative increase in citations since 2010. It was concluded that 147 different institutions and 214 researchers contributed to the literature on zoos and aquariums. In addition, it has been determined that the publication language of the articles is mainly English. It has been observed that researchers from 28 different countries have published articles on zoos and aquariums, and the most active country is the USA. It was determined that 261 different keywords were used in the analyzed articles. It was determined that the most used keywords were zoos and environmental education. It has been observed that the cited publications are generally studies examining the experiences of individuals in out-of-school teaching environments. It is recommended to conduct large-scale research on different types of publications and databases related to the subject area.

Anahtar Kelimeler

Zoo, aquarium, bibliometrics, Web of Science

Kaynakça

• Akkuş, A., & Meydan, A. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi ve coğrafi mekân uygulamalarının değerlendirilmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 4(13), 14-30.
• Aksoy, B., Bozdoğan, K., & Sönmez, Ö. F. (2021). An evaluation of the publications in the field of geography education: bibliometric analysis based on the Web of Science Database. Review of International Geographical Education (RIGEO), 11(2), 540-557. doi: 10.33403rigeo.724741.
• Al, U. (2008). Türkiye’nin bilimsel yayın politikası: atıf dizinlerine dayalı bibliyometrik bir yaklaşım. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ayaz, N., & Türkmen, B. M. (2018). Yöresel yiyecekleri konu alan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 2(1), 22-38.
• Balkan Kıyıcı, F. (2020). Hayvanat bahçeleri. C. Laçin Şimşek (Ed.). Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları içinde (101-114). Ankara: Pegem Akademi.
• Becerikli, S. Y. (2013). Türkiye’de sağlık iletişimi üzerine yazılan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi: Eleştirel bir bakış. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(2), 25-36.
• Beşel F., & Yardımcıoğlu, F. (2017). Maliye Dergisi’nin bibliyometrik analizi: 2007-2016 dönemi. Maliye Dergisi, (172), 133-151.
• Birinci, H. G. (2008). Turkish Journal of Chemistry’nin bibliyometrik analizi. Bilgi Dünyası, 9(2), 348-369.
• Bostan Sarıoğlan, A., & Küçüközer, H. (2017). Fen bilgisi öğretmen adaylarının okul dışı öğrenme ortamları ile ilgili görüşlerinin araştırılması. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi (İAD), 2(1), 1-15.
• Bozdoğan, A. E. (2008). Fen bilgisi öğretmen adaylarının bilim merkezlerini fen öğretimi açısından değerlendirmesi: Feza Gürsey Bilim Merkezi örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 19-41.
• Bozdoğan, A. E. (2020a). Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik analiz: bilim merkezleri/müzeleri üzerine yapılan eğitim araştırmaları makaleleri. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 14(31), 174-194. DOI: 10.29329/mjer.2020.234.9
• Bozdoğan, A. E. (2020b). “Planetaryum” konusunda yayınlanan eğitim araştırmaları makalelerinin Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik değerlendirilmesi. OPUS–Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(27), 150-173. DOI: 10.26466/opus.672517
• Bozdoğan, A.E., & Ustaoğlu, F. (2016). Planetaryumların öğretim potansiyeli hakkında fen bilimleri öğretmen adaylarının görüşleri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 13(1), 38-49.
• Bozdoğan, K. (2020c). A bibliometric analysis of educational studies about “museum education”. Participatory Educational Research (PER), 7(3), 161-179. DOI: 10.17275/per.20.40.7.3.
• Bozok, D., Kılıç, S. N., & Özdemir, S. S. (2017). Turizm literatüründe kırsal turizmin bibliyometrik analizi. Journal of Human Sciences, 14(1), 187-202.
• Braund, M., & Reiss, M. (2006). Towards a more authentic science curriculum: The contribution of out-of-school learning. International Journal of Science Education, 28(12), 1373-1388.
• Chao, J. J., Yang, J. M., & Jen, W. Y. (2007). Determining technology trends and forecasts of RFID by a historical review and bibliometric analysis from 1991 to 2005. Technovation, 27(5), 268-279.
• Chiu, W. T., & Ho, Y. S. (2007). Bibliometric analysis of tsunami research. Scientometrics, 73(1), 3-17.
• Coşkun Keskin, S., & Kaplan, E. (2012). Sosyal bilgiler ve tarih eğitiminde okul dışı öğrenme ortamı olarak oyuncak müzeleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(41), 95-115.
• Çebi, H. (2008). Farklı okul dışı öğrenme ortamlarının, öğrencilerin fen bilimleri dersine karşı ilgi ve tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Çetinkaya Bozkurt, Ö., & Çetin, A. (2016). Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi’nin bibliyometrik analizi. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 11(2), 229-263.
• Çıngıl Barış, Ç., & Acar Şeşen, B. (2020). Akvaryumlar. C. Laçin Şimşek (Ed.). Fen öğretiminde okul dışı öğrenme ortamları içinde (147-168). Ankara: Pegem Akademi.
• Doğru, M., Güzeller, C., & Çelik, M. (2019). A bibliometric analysis in the field of sustainable development and education from past to present. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 9(1), 42-68.
• Ertaş, H., Şen, A. İ., & Parmasızoğlu, A. (2011). Okul dışı bilimsel etkinliklerin 9. sınıf öğrencilerinin enerji konusunu günlük hayatla ilişkilendirme düzeyine etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 5(2), 178-198.
• Falk, J. H., & Adelman, L.M. (2003). Investigating the impact of prior knowledge and interest on aquarium visitor learning. Journal of Research in Science Teaching, 40(2), 163-176.
• Gerber, B.L., Cavallo, A.M.L., & Marek, E.A. (2001). Relationships among informal learning environments, teaching procedures and scientific reasoning ability. International Journal of Science Education, 23(5), 535- 549.
• Gökkaya, A. K., & Yeşilbursa, C. C. (2009). Sosyal bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 483-506.
• Hannu, S. (1993). Science centre education: Motivation and learning in informal education. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Helsinki University, Helsinki, Finlandiya.
• Howe, R. W., & Disinger, J. F. (1988). Teaching environmental education using out of school settings and mass media. ERIC/SMEAC Environmental Education Digest, 1, 1-7.
• İnceoğlu, Ç. (2014). Türkiye’de sinemayı konu alan doktora tezleri üzerine bibliyometrik bir çözümleme. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 21, 31-50.
• Karagöz, B., & Koç Ardıç, İ. (2019). Ana Dili Eğitimi Dergisinde yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(2), 419-435. 419.
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2019a). Okuma alanındaki araştırmaların bibliyometrik özellikler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(3), 781-799.
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2019b). Yunus Emre ile ilgili araştırmaların bibliyometrik analizi. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 13(27), 123-141. doi: 10.29329/mjer.2019.185.6.
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2020) Yazma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir inceleme: Web of Science veri tabanında eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 67-86.
• Kaya, E. (2019). İnformal öğrenme ortamının ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersinde akademik başarılarına etkisi ve öğrencilerin öğrenme ortamı hakkındaki görüşleri: Sasalı Doğal Yaşam Parkı örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Keskin, M., & Şahin, M. (2018). Eğitimde ilerlemecilik. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 7(3), 50-74.
• Kınasakal, İ., Demir, A., & Kaymakcı, S. (2019). Ortaokul 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde yerel tarih kullanımına bir örnek: Safranbolu gezisi. Turkish Studies Educational Sciences, 14(6), 3181-3202. DOI: 10.29228/TurkishStudies.36863.
• Koley, S., & Sen, B. K. (2016). Biobibliometric study of Professor A. S. Paintal: A celebrated medical physiologist. Library Herald, 54(2), 174-190.
• Li, K., Rollins, J., & Yan, E. (2018) Web of Science use in published research and review papers 1997– 2017: A selective, dynamic, cross-domain, content-based analysis. Scientometrics, 115(1), 1–20.
• Liu, X., Zhang, L., & Hong, S. (2011). Global biodiversity research during 1900–2009: A bibliometric analysis. Biodiversity and Conservation, 20(4), 807-826.
• MEB. (2009). Denizcilik ve akvaryum kurma. Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi.
• Oktay, Ö. (2019). Akvaryumlar. A. İ. Şeşen (Ed.). Okul dışı öğrenme ortamları içinde (161-186). Ankara: Pegem Akademi.
• Okur, A. (2017). Fen eğitiminde hayvanat bahçelerine düzenlenen planlı bir gezinin öğrenme üzerine etkisi ve gezi süreciyle ilgili öğrenci görüşlerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Giresun Üniversitesi, Giresun.
• Özgen, N. (2011). A different approach to physical geography teaching method: Tripobservation supported education. Marmara Journal of Geography, 23, 373-388.
• Parvathamma, N., & Banu, N. (2013). Research contribution of Prof Atul H. Chokshi to materials science: A scientometric study. DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 33(5), 378-384.
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics? Journal of Documentation, 25, 348-349.
• Sönmez, Ö. F. (2020). Bibliometric analysis of educational research articles published in the field of social study education based on Web of Science database. Participatory Educational Research (PER), 7(2), 216-229. DOI: 10.17275/per.20.30.7.2
• Swain, D. K. (2014). Journal bibliometric analysis: A case study on quality assurance in education. Indian Streams Research Journal, 4(4), 1-14.
• Şahin, F., & Sağlamer Yazgan, B. (2013). Araştırmaya dayalı sınıf dışı laboratuar etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 107-122.
• Şeref, İ., & Karagöz, B. (2019a). Türkçe eğitimi akademik alanına ilişkin bir değerlendirme: Web of Science veri tabanına dayalı bibliyometrik inceleme. Dil Eğitimi ve Araştırmaları Dergisi, 5(2), 213-231.
• Şeref, İ., & Karagöz, B. (2019b). Scopus veri tabanına dayalı bibliyometrik değerlendirme: Mevlâna Celâleddin Rumî üzerine yapılan araştırmalar. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (14), 298-313. DOI: 10.29000/rumelide.541024
• Şimşek, A., & Kaymakcı, S. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminin tanımı, amacı ve kapsamı. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Ed.). Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi içinde (s. 1-14) Ankara: Pegem Akademi.
• Tsay, M. Y., & Yang, Y. H. (2005). Bibliometric analysis of the literature of randomized controlled trials. Journal of the Medical Library Association, 93(4), 450-458.
• Türkmen, H. (2019). Hayvanat bahçeleri. A. İ. Şeşen (Ed.). Okul dışı öğrenme ortamları içinde (135-160). Ankara: Pegem Akademi.
• Uludağ, G. (2017). Okul dışı öğrenme ortamlarının fen eğitiminde kullanılmasının okul öncesi dönemdeki çocukların bilimsel süreç becerilerine etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Varışoğlu, B., Şahin, A., & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1767-1781.
• Wang, W. M., & Ho, Y. S. (2017). Bibliometric analysis of art exhibit reviews in the Arts & Humanities Citation Index. Malaysian Journal of Library & Information Science, 22(1), 59-68.
• Yalçın, H., & Yayla, K. (2016). Folklor disiplininin temel dinamikleri: bilimetrik bir analiz. Milli Folklor, 112, 42-60.
• Yavuz, M., & Balkan Kıyıcı, F. (2012). Hayvanat bahçelerinin fen öğretiminde kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24), 134-156.