AFETLERİN İLİŞKİSEL SOSYOLOJİK İNCELENMESİ: ŞUBAT 2023 KAHRAMANMARAŞ MERKEZLİ DEPREM ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 5, 1 - 36, 26.03.2024

M. Aytül Kasapoğlu

https://doi.org/10.62156/habitus.1413443

Öz

Oldukça eski bir alan olan afet sosyolojisindeki mevcut çalışmalar birçok yönden özellikle de insan merkezli olmayan yeni kuramsal ve metodolojik yaklaşımlara ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Burada sunulan araştırmanın problemi, genel olarak afetlerde özel olarak deprem gibi doğa olaylarında ötekileştirilenlerin başında gelen zorunlu göçmenler kadar doğal çevrenin gördüğü zararların, uğradıkları kayıpların görünmez kılınmasıdır. Buradan hareketle çalışmanın temel sorusu, en son yaşadığımız 6 şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremlerden etkilenen Türkiye’deki Geçici Koruma altındaki uluslararası göçmenler kadar, bitki ve hayvan ve topraklar dahil doğal çevrenin zararlarının, kayıplarının nasıl görünür kılınacağıdır. Bu amaçla ilişkisel sosyolojik olarak bütüncü bir bakışla, ikilik ve özcü olmayı ret ederek göçmenler, bitkiler, hayvanlarla birlikte toprağın nasıl etkilendiği mevcut yazılı ve görsel dokümanlara dayanarak analiz edilmiştir. İlişkisel sosyolog Bruno Latour’un önerdiği ‘Tek Dünya’ yaklaşımıyla tartışılan bulgular, yerli nüfusun bir kısmı gibi uluslararası göçmenlerin ve diğer canlıların ötekileştirildikleri, özellikle de göçmenlerin suçlandıkları, dışlandıkları ve görünmez kılındıkları yönündedir. Araştırma sonuçları, klasik doğa ve toplum ikiliğine dayanan özcü yaklaşımların yetersizliğini ortaya koymuştur. Buradan hareketle gündelik yaşamda ‘farklılıklar’, ‘belirsizlikler’, ‘eşiksellik’ (liminality) ve ‘dönüm noktası’ gibi kavramlara odaklanarak yapılan ilişkisel, disiplinler-arası ve disiplinler- üstü çalışmaların önemi ve katkıları ortaya konarak, ‘Tek Dünya’ yaklaşımından hareketle bazı önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Afet sosyolojisi, ilişkisel sosyoloji, göçmenler, doğal çevre, dokuman analizi.

Etik Beyan

x

Destekleyen Kurum

x

Teşekkür

x

Kaynakça

• Bailey, K. (2008). Methods of Social Research, New York: Free Press.
• Beck, U. (1998). The Politics of Risk Society, J. Franklin (Der.), in The Politics of Risk Society (9-22), Polity Press.
• Beck, U. (2009). Critical Theory of World Risk Society: A Cosmopolitan Vision, Journal of Constellations, 16 (1).
• Bhasker, R. (2013). Realist Theory of Science, London: Routledge.
• Bourdieu, P. (1977). Outline of a Theory of Practice, Cambridge: Cambridge UP.
• Bourdieu, P. (1983). The Field of Cultural Production, Or The Economic World Reversed, Poetics, 12 (4-5), 311-356.
• Bourdieu, P. (1984). Distinctions: A Social Critiques of The Judgement of Taste, Cambridge MA: Harvard UP.
• Bourdieu, P. (1989). Social Space and Symbolic Power, Sociological Theory, 7 (1), 14-25.
• Bowen, G. A. (2009). Document Analysis As Qualitative Research Method, Qualitative Research Journal, 9 (2), 27-40.
• Bullard, R. (2008). Differential Vulnerabilities: Environmental And Economic Inequality and Government Response To Unnatural Disasters, Social Research, 75 (3), 753-784.
• Burawoy, M. (2005). For Public Sociology, American Sociological Review, 70 (1), 4-28.
• Burawoy, M. (2021). Public Sociology, Medford MA: Polity Press.
• Crossley, N. (2011). Towards Relational Sociology, Abingdon: Routledge.
• Crossley, N. (2015). Relational Sociology and Culture: A Preliminary Framework, International Review of Sociology, 25 (1), 65-85.