An Application of the Location Selection Problem with the AHP-Based TOPSIS Method

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 301 - 317, 17.05.2024

Emre Ekin Gamze Dolanbay

https://doi.org/10.17336/igusbd.1209399

Öz

Libraries established to meet the social information needs are functional service institutions where the information is stored and distributed. Libraries, which store registered information resources and make them available when needed, act as a bridge for information transfer. People benefit from libraries both to improve themselves and to be a part of cultural life, as well as to access information and conduct research. Libraries also provide a working environment for researchers who are not productive or looking for a more motivated study area. As such, libraries are important for everyone in the philosophy of lifelong education and learning. For these reasons, choosing the place of establishment of libraries, which are in demand from all areas of society, is a significant point. In this study, that is purposed to choose the most suitable library location for one of the four districts determined in Kırıkkale province. For this aim, it is aimed to examine the four districts determined under five criteria by AHP (Analytic Hierarchy Process) and TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) methods. In practice, solutions for AHP and TOPSIS methods were made in Excel Solver. The results from both methods are interpreted.

Anahtar Kelimeler

Multi-Criteria Decision Making, Location Selection Problem, AHP, TOPSIS, Library

AHP Temelli TOPSIS Yöntemi ile Yer Seçim Problemine İlişkin Bir Uygulama

Öz

Toplumsal bilgi ihtiyacını sağlamak amacıyla kurulan kütüphaneler, eldeki bilginin saklandığı ve dağıtıldığı işlevsel hizmet kuruluşlarıdır. Kayıt altındaki bilgi kaynaklarını depolayan ve ihtiyaç halinde talep edenlerin kullanımına sunan kütüphaneler bilgi aktarımı açısından köprü görevi görmektedir. Kişiler kendilerini değişik açılardan bireysel, akademik vs. geliştirmek ve kültürel hayatın bir parçası olabilmek için bilgiye ulaşmak ve araştırmalar yapmak için kütüphanelerden faydalanırlar. Kütüphaneler aynı zamanda verimli çalışma alanı olmayan veya motivasyonu daha yüksek çalışma alanı arayan araştırmacılar için de uygun bir çalışma ortamı sunmaktadırlar. Bu haliyle de kütüphaneler yaşam boyu öğrenme felsefesinde herkes için önemli olduğu ve özel bir yere sahip olduğu aşikârdır. Bu sebeple toplumun her alanından talep gören kütüphanelerin kuruluş yeri seçimi önemli bir konudur. Bu çalışmada Kırıkkale ilinde belirlenen dört ilçeden herhangi birine en uygun kütüphane yeri seçiminin yapılması amaçlanmıştır. Bu amaçla belirlenen dört ilçe beş kriter ile AHP (Analitik Hiyerarşi Süreci) ve TOPSIS (Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution) yöntemleri kullanılarak incelenmiştir. Uygulamada AHP ve TOPSIS yöntemlerine ilişkin çözümler Excel Solver programından elde edilmiştir. Her iki yöntemden elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çok Kriterli Karar Verme, Yer Seçimi Problemi, AHP, TOPSIS, Kütüphane

Kaynakça

• AĞAÇ, G., BAKİ, B., PEKER, İ., & AR, İ. M. (2015). Çok Kriterli Karar Verme tekniklerini kullanarak Serbest Bölge yer seçimi: Doğu Anadolu bölgesi örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 30(1), 79-113.
• ALOSSTA, A., ELMANSOURI, O., & BADI, I. (2021). Resolving a location selection problem by means of an integrated AHP-RAFSI approach. Reports in Mechanical Engineering, 2(1), 135-142.
• ALPAY, M. (2010). Kredi değerliliğinin ölçülmesinde TOPSIS yöntemi ve bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 75-81.
• AR, İ. M., BAKİ, B., & ÖZDEMİR, F. (2014). Kuruluş yeri seçiminde Bulanık AHS-VIKOR yaklaşımının kullanımı: Otel sektöründe bir uygulama. International Journal of Economic and Administrative Studies, 93-114.
• ATHAWALE, V. M., & CHAKRABORTY, S. (January 9-10 2010). Facility location selection using PROMETHEE II method. Proceedings of the 2010 International Conference on Industrial Engineering and Operations Management Dhaka,, (s. 59-64). Bangladesh.
• AYDIN, Ö. (2009). Bulanık AHP ile Ankara için hastane yer seçimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 87-104.
• BULUT, T. (2017). MULTIMOORA yöntemi ile farklı illerdeki organize sanayi bölgelerinin yabancı yatırımcılar açısından optimal yer seçimi olarak değerlendirilmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 54(624), 41-52.
• CHEN, C.-T. (2000). Extensions of the TOPSIS for group decision-making under Fuzzy environment. Elsevier, 1-9.
• DEMİR, M. (2018). TOPSİS yöntemi kullanılarak her segmentteki otomobillerin sıralanması. Dış Ticaret Enstitüsü Working Papers, 1-21.
• GHORUI, N., GHOSH, A., ALGEHYNE, E. A., MONDAL, S. P., & SAHA, A. (2020). AHP-TOPSIS inspired shopping mall site selection problem with Fuzzy data. Mathematics, 1-21.
• GÜMÜŞ, M. G., BALTA, M. Ö., & DURDURAN, S. S. (2019). Coğrafi Bilgi Sistemlerine dayalı Çok Kriterli Karar Verme teknikleri ile alışveriş merkezi kuruluş yeri seçimi: Niğde örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi,, 8(1), 134-146.
• HO, H.-P., CHANG, C.-T., & KU, C.-Y. (2013). On the location selection problem using Analytic Hierarchy Process and Multi-Choice Goal Programming. International Journal of Systems Science, 44(1), 94-98.
• JEHLIK, T. (2004). Information literacy in the public library. Nebraska Library Association Quarterly, 35(4), 7-13.
• KARADAĞ, A. (2019). Katı atık depolama tesisi yer seçimi için birleştirilmiş Hedef Programlama ve AHP yaklaşımı. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 11(1), 211-225.
• KURUÜZÜM, A., & ATSAN, N. (2001). Analitik Hiyerarşi yöntemi ve işletmecilik. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 83-105.
• MEVZUAT. (2012, 01 11). 10 26, 2022 tarihinde Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği Web Sitesi: http://www.kygm.gov.tr adresinden alındı
• MOGHADDAM, R. T., MOUSAVI, M., & HEYDAR, M. (2011). An integrated AHP-VIKOR methodology for plant location selection. Archive of SID, 24(2), 127-137.
• MOUSAVI, M., & MOGHADDAM , R. T. (2013). Multi-Criteria decision making for plant location selection:An integrated Delphi–AHP–PROMETHEE methodology. Arab J Sci Eng, 38, 1255-1268.
• PEKKAYA, M., & BUCAK, U. (2018). Çok Kriterli Karar Verme yöntemleriyle bölgesel liman kuruluş yeri seçimi: Batı Karadeniz'de bir uygulama. UİİİD-IJEAS, 253-268.
• SAATY, T. L. (1980). The Analytic Hierarchy Process. New York: McGraw Hill.
• SAATY, T. L. (2004). Decision making the Analytic Hierarchy and Network Processes (AHP/ANP)”. Journal of Systems Science and Systems Engıneering, 13(1), 1-35.
• SAATY, T. L., & VARGAS, L. (2001). How to Make a Decision. New York MA: Springer.
• SUPÇİLLER, A. A., & BAYRAMOĞLU, S. (2020). Aralıklı gri sayı tabanlı A-GİA ve gri EDAS yöntemleriyle rüzgar santrali yer seçimi. Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 35(4), 1847-1860.
• ŞEKER, Ö., & ALAKAŞ, M. (2019). Bir lojistik firması için Çok Ölçütlü Karar Verme yöntemleri ile İç Anadolu bölgesinde depo yeri seçimi. 7. International Symposium on Innovative Technologies inEngineering and Science. Şanlıurfa.
• VİKİPEDİ. (2023, 07 23). Vikipedi Kırıkkale'nin ilçeleri: https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1r%C4%B1kkale%27nin_il%C3%A7eleri adresinden alındı
• YANG, J., & LEE, H. (1997). An AHP decision model for facility location selection. Facilities, 15(9-10), 241-254.
• YILMAZ, B. (2003). Toplumsal iletişim ve kütüphane. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 20(2), 11-29.
• YILMAZ, B. (2008). İlkçağ Anadolu uygarlıklarında sosyo-ekonomik ve kültürel yapı bağlamında kütüphane/arşiv kurumu. Türk Kütüphaneciliği, 22(3), 351-376.
• YÜCEL, M., & ULUTAŞ, A. (2009). Çok Kriterli Karar Verme yöntemlerinden ELECTRE yöntemiyle Malataya'da bir kargo firması için yer seçimi. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 327-344.