GENÇ YETİŞKİNLERİN ALGILANAN STRES DÜZEYLERİ İLE AKILCI OLMAYAN İNANÇLARI VE BENLİK SAYGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 7, 167 - 175, 31.12.2018

Özlem Tagay Fatma Çalışandemir Perihan Ünüvar

Öz

Stres
günlük yaşantının göz ardı edilemeyecek gerçeklerinden biridir ve bireyler
günlük yaşamında pek çok stres faktörü ile karşılaşırlar. Stresin sadece
kişinin fiziksel sağlığı ile değil aynı zamanda bireyin akılcı olmayan
inançları ve iyilik hali ile de ilişkili olduğu ileri sürülmektedir. Bu
araştırmanın amacı genç yetişkinlerin algılanan stres düzeyleri ile akılcı
olmayan inanç ve benlik saygıları arasındaki ilişkiyi belirlemektedir.
Algılanan stresin yordayıcı faktörlerinin araştırıldığı bu çalışmanın genç
yetişkinlerle çalışan psikolojik danışmanlar için ve alanda çalışmalar yapan
araştırmacılar için yararlı olacağı düşünülmektedir. Bu araştırmada ilişkisel
tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu yaşları 25 ile 40
arasında değişen 159 (%72) kadın ve 60 erkek (28) olmak üzere toplam 219 genç
yetişkinden oluşmaktadır. Araştırmanın verileri Algılanan Stres Ölçeği (ASÖ),
Akılcı Olmayan İnançlar Ölçeği ve Rosenberg Benlik Saygısı Ölçeği ile elde
edilmiştir. Çalışmanın verileri 2016 yılında çalışmaya katılmaya gönüllü olan
kişilerden elde edilmiştir. Çalışmanın bağımlı değişkeni algılanan stres ve
bağımsız değişkenleri akılcı olmayan inançlar ve benlik saygısı olarak
belirlenmiştir. Çalışmada akılcı olmayan inançların ve benlik saygısının algılanan
stres düzeyini anlamlı biçimde yordayıp yordamadığını belirlemek için standart
çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Standart çoklu regresyon analizinden
elde edilen bulguları özetlemek gerekirse; 
akılcı olmayan inançlar ben boyutu ve kadın olmak algılanan stres alt
boyutu çaresizliği pozitif yönde; benlik saygısı ise çaresizlik algısını
negatif yönde anlamlı düzeyde yordarken; akılcı olmayan inançların alt
boyutları “onaylanma ihtiyacı” ve “kişilerarası ilişkiler çaresizliği anlamlı
düzeyde yordamamaktadır. Ayrıca akılcı olmayan inançlar ben boyutu ve onaylanma
ihtiyacı algılanan stres alt boyutu yetersizliği pozitif yönde; benlik saygısı
ise yetersizlik algısını negatif yönde anlamlı düzeyde yordarken; akılcı
olmayan inançların alt boyutu “kişilerarası ilişkiler” yetersizlik algısını
anlamlı düzeyde yordamamaktadır.  

Anahtar Kelimeler

Stres, akılcı olmayan inançlar, benlik saygıs

Kaynakça

• Campbell J. D., Chew, B. ve Scratchley, L. S. (1991). Cognitive and emotional reactions to daily events: the effects of self-esteem and self-complexity. Department of Psychology, University of British Columbia, Vancouver, Canada. Sep; 59(3): 473-505.Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.Dryden, W. ve Ellis, A. (2001). Rational emotive behavior therapy: handbook of cognitive behavioral therapies. Keith S. Dobson (Ed.) New York/London: Guildford Pres, 225–349.Dudau, D. P., Sfeatcu, J. R., Funieru, C. ve Dumitrache, M. A. (2015) Professional stress in relation to anxiety, depression and irrational beliefs among dental and psychotherapy students. Procedia-Social and Behavioral Sciences 187, 158-162.Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F. ve Dereboy, Ç. (2013) Algılanan stres ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi. Yeni Symposium Journal, 51 (13), 132-140.Fennell M. (1997). Low self-esteem: A cognitive perspective. Behav Cognitive Psychother, 25, 1–25.Hamarta, E., Arslan, C., Saygın, Y. ve Özyeşil, Z. (2009). Benlik saygısı ve akılcı olmayan inançlar bakımından üniversite öğrencilerinin stresle başa çıkma yaklaşımlarının analizi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 25-42.