Deniz Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi (DBMD) / Etik İlkeler ve Yayın Politikası:

Deniz Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi (Bundan sonra DBMD olarak anılacaktır.); uluslararası düzeyde, hakemli, çok disiplinli, yılda iki kez olmak üzere 2003 yılından bu yana yayınlanan, bilim ve teknoloji dergisidir. DBMD yayın etiğinde en yüksek standartların, editoryal ve hakemlik süreçlerinin kilit unsuru olarak değerlendirildiği bir platform sunmayı taahhüt etmektedir.

DBMD’ne gönderilen her bir makale için değerlendirme sürecinde çift-kör hakemlik sistemi uygulanmaktadır. Buna göre, değerlendirme süreci boyunca hakem ve yazarlar birbirlerinin bilgilerini görememektedir. Dergiye gönderilen çalışmaların yazar-hakem ve hakem-yazar açısından süreçlerinde gizlilik esastır. DBMD’ne gönderilen makalelerin değerlendirme sürecindeki inceleme aşamasında kabul edilmeleri halinde, ilgili makaleler için düzenleme aşamasına geçilmektedir. Düzenleme aşamasında, ilgili makaleler yazım formatı ve dilbilgisel yönlerden incelenir. Makalelerin sayfalar üzerindeki biçimi ve yerleşimleri kontrol edilip düzenlenir. Ayrıca referans kontrolü yapılır. DBMD’nde kontrol edilen ve düzenlenen makaleler gizli tutulmaktadır.

DBMD’ne gönderilen makaleler, Yayın Kuralları sayfasında belirtilen kriterlere ilişkin, intihal tespit programı aracılığıyla kontrol edilir. Editörler, kanıtlanmış bir bilimsel kötü kullanımdan ya da usulsüzlükten haberdar olurlarsa bu konuda gerekli adımları atabilirler. Bu anlamda, Editörler gerekli durumlarda DBMD’ne gönderilen ya da DBMD’nde yayınlanmış makaleleri geri çekme hakkına sahiptir.

Düzenleme aşamasının başarılı olarak sonuçlanmasını takiben, ilgili makaleler DBMD’nin bir sayısında yayınlanmak üzere saklı tutulur ve kayıt altına alınır. DBMD’ne yayınlanmak üzere gönderilen makaleler; yazılı materyal gönderme, işleme ve yayınlama süreçlerindeki tüm ücretlerden muaf tutulmaktadır. DBMD’nde yayınlanmak üzere kabul edilen makaleler, derginin internet sitesinden çevrimiçi olarak ücretsiz bir şekilde yayınlanır ve basılır. Dergide yayınlanması kabul edilen çalışmalar, derginin web sitesinden açık erişim ile erişilebilir kılınmıştır. Dergi ayrıca, Milli Savunma Üniversitesi, Deniz Harp Okulu Basımevi tarafından basılmaktadır. 

DBMD; editörü ve en az beş değişik üniversitenin öğretim üyelerinden oluşmuş danışman grubu ile açık erişim politikasını benimsemektedir. Buna göre, tüm içerikler ücretsiz olarak kullanıcılar veya kurumlar için ulaşılabilirdir. Kullanıcıların DBMD bünyesindeki makalelerin tam metinlerini okuma, indirme, kopyalama, dağıtma, yazdırma, arama veya bunlara bağlantı verme ve diğer yasal araştırma amaçları için kullanma hakları saklı tutulmaktadır.

DBMD’nin yayın etiği, temel olarak Yayın Etiği Komitesi (COPE), Dünya Mühendislik Kuruluşları Federasyonu (WFEO), Bilim Kurulu Editörleri (CSE) ve Elsevier'in Editörler için Yayın Etiği açıklamaları kapsamında yayınlanmış yönergelere ve önerilere dayanmaktadır.

Editörler, yazarlar ve diğer taraflar da dahil edilebilecek şekilde yayın sürecindeki görev ve sorumluluklar aşağıdaki gibi tanımlanmıştır.



Yazarların Sorumlulukları:

• Yazarlar, dergide yayınlanan makalelerinin bilimsel, bağlamsal ve dilsel yönlerinden sorumlu tutulmaktadır. Dergide ifade edilen veya ima edilen görüşler, aksi belirtilmediği sürece, Enstitünün resmi görüşü olarak yorumlanamaz ve yansıtılamaz.
• Yazarlar çalışmalarında, DBMD’nin DergiPark internet sayfasında yer alan "Yazım Kuralları"nı dikkate almalıdır.
• Yazarlar araştırmalarını etik ve sorumlu bir şekilde yürütmeli ve ilgili tüm mevzuatları takip etmelidir.
• Yazarlar çalışmaları ve yayınlarının içeriği için ortak sorumluluk almalıdır.
• Yazarlar, yöntemlerin ve bulguların doğru bir şekilde raporlandığından emin olmak için yayınlarını her aşamada dikkatlice kontrol etmelidir.
• Yazarlar, başkalarına ait çalışmaları dolaylı alıntı, doğrudan alıntı ve referanslar ile doğru bir şekilde göstermelidir. Yazarlar, makalelerindeki fikirlerin şekillendirilmesinde etkili ya da bilgilendirici olmuş her türlü kaynağa referans vermelidir.
• Yazarlar çalışmalarındaki hesaplamaları, ispatları, veri sunumlarını ve yazı tiplerini dikkatlice kontrol etmelidir.
• Yazarlar çalışmalarının sonuçlarını dürüstçe; uydurma, çarpıtma, tahrifat veya uygunsuz manipülasyona yer vermeden sunmalıdır. Çalışmalardaki görsel kaynaklar yanıltıcı bir şekilde değiştirilmemelidir.
• Yazarlar, çalışmalarındaki bulguları açık ve net bir şekilde sunmak için araştırma yöntemlerini tanımlamalı ve paylaşmalıdır.
• Yazarlar, yayınlanmış makalelerinin telif haklarını DBMD yayıncısına devrettiklerini kabul etmektedir.
• Yazarlar çalışmalarına çeşitli görsel kaynakları, figürleri, şekilleri vb. dahil etmek için gerekli izinleri almakla yükümlüdür. İlgili çalışmada yer alması gereken resim, şekil vb. anlatımı destekleyici materyaller için gerekli kişilerden ya da kurumlardan izin alınması yazarın sorumluluğundadır.
• Çok yazarlı yayınlarda -aksi belirtilmedikçe- yazar sıralamaları sunulan katkılara göre yapılmalıdır.
• Yazarlar gönderdikleri çalışmada herhangi bir hata tespit ederlerse bu konuda derhal editörü uyarmalıdır.
• Yazarlar dergiye gönderdikleri makalelerin başka bir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmaları ile ilgili DBMD’nin DergiPark internet sayfasında yer alan “Yayın Kuralları”nı dikkate almalıdır.
• Yazarlar, ilgili çalışmaları DBMD’nde yayınlandıktan sonra hata tespit ederlerse bu konuda gerekli düzeltmelerin yapılabilmesi amacıyla derhal editör veya yayıncı ile iletişime geçip onlar ile birlikte çalışmalıdır.
• İlgili çalışmada, doğası gereği kullanımlarında olağandışı tehlikeler barındıran çeşitli kimyasallar veya ekipmanlardan yararlanılmış ise yazarların tüm bunları çalışmasında açıkça belirtmesi ve tanımlaması gerekmektedir.
• İnsanlar ve hayvanların katılımını gerektiren çalışmalar için, yazarlar tüm sürecin ilgili yasalara ve kurumsal yönergelere uygun olarak gerçekleştirildiğinden emin olmalıdır ve ilgili komitelerden etik onay alındığını çalışmalarında açık bir şekilde ifade edip belgelendirmelidir.
• İnsanların katılımını gerektiren çalışmalar için, yazarlar kurumsal etik kurul onayı almakla yükümlüdürler. Yazarlar, katılımcıların süreç ile ilgili olarak bilgilendirildiklerini ve bu anlamda, katılımcılardan gerekli izinlerin alındığını bildirmek ve belgelemek zorundadır. Yazarlar, katılımcıların haklarının gözetildiğini açıklayan açık bir bildirim sunmalıdır. Ayrıca bu süreçte, katılımcıların gizlilik hakları her zaman korunmalıdır.
• Yazarlar, hakemlerin değerlendirmelerini, yorumlarını ve eleştirilerini zamanında ve işbirliği içerisinde dikkate almalıdır ve bu konuda, gerekli güncellemeleri yapmalıdır.




Hakemlerin Sorumlulukları:

• Hakem değerlendirme sürecinin iki temel amacı vardır: İlk amaç, ilgili makalenin DBMD’nde yayınlanıp yayınlanamayacağına karar vermektir ve ikinci amaç, yayından önce ilgili makalenin eksik yönlerinin geliştirilmesine katkıda bulunmaktır.
• DBMD’ne gönderilen her bir makale için değerlendirme sürecinde çift-kör hakemlik sistemi uygulanmaktadır. Buna göre, değerlendirme süreci boyunca hakem ve yazarlar birbirlerinin bilgilerini görememektedir. Dergiye gönderilen çalışmaların yazar-hakem ve hakem-yazar açısından süreçlerinde gizlilik esastır.
• Hakemler, değerlendirme sürecinin gizliliğine saygı göstermelidir.
• Hakemler, değerlendirme sürecinde elde ettikleri bilgileri kendilerinin veya başkalarının çıkarları için kullanmaktan kaçınmalıdır.
• Hakemler, değerlendirme sürecinde yazar(lar)ın kimliğinden şüphe etmeleri ve bu bilginin herhangi bir potansiyel rekabet veya çıkar çatışması yaratacağını düşünmeleri halinde mutlaka DBMD ile iletişime geçmelidir.
• Hakemler, değerlendirme sürecinde şüphe ettikleri potansiyel rekabet veya çıkar çatışması durumlarını DBMD’ne bildirmelidir.
• Hakemler, uygun bir değerlendirme yapabilmek için gereken uzmanlığa sahip oldukları, çift-kör hakemlik sisteminin gizliliğine riayet edebilecekleri ve değerlendirme süreci ile ilgili detayları gizli tutabilecekleri çalışmaların hakemliğini kabul etmelidir.
• Hakemler makaleyi, ek dosyaları ve yardımcı materyalleri incelemelerini takiben bazı eksik belgelere ihtiyaç duymaları halinde bunları talep etmek üzere DBMD ile iletişime geçmelidir.
• Hakemler dergide yayınlanacak makalelerin akademik kalitesinin en temel tespit edicisi olduklarının bilinciyle davranmalı ve akademik kaliteyi arttırma sorumluluğuyla inceleme yapmalıdır.
• Hakemler, Yayın Etiği ve Sorumluluklar ile ilgili herhangi bir usulsüzlük tespit etmeleri halinde DBMD editörleri ile irtibata geçmelidir.
• Hakemler, kendilerine tanınan süre içerisinde makaleleri değerlendirmelidir. Şayet uygun bir zaman içerisinde değerlendirme yapamayacaklarsa, bu durumu en kısa zamanda DBMD’ne bildirmelidirler.
• Hakemler, değerlendirme sürecindeki çalışma için kabul etme / yeniden gözden geçirme / reddetme şeklindeki önerilerini DBMD tarafından sağlanan Hakem Değerlendirme Formu aracılığıyla bildirmelidir.
• Sonucu reddetme şeklinde olan değerlendirmeler için hakemler, ilgili çalışmaya dair eksik ve kusurlu hususları Hakem Değerlendirme Formu’nda açık ve somut bir şekilde ortaya koymalıdır.
• Hakem değerlendirme raporlarının, DBMD tarafından sağlanan Hakem Değerlendirme Formu’na uygun biçimde ve içerikte hazırlanması ve gönderilmesi gerekmektedir.
• Hakem değerlendirme raporları adil, objektif, özgün ve ölçülü olmalıdır.
• Hakem değerlendirme raporları, ilgili makale ile ilgili yapıcı eleştiriler ve tavsiyeler içermelidir.




Editörlerin Sorumlulukları:

• Editörler, derginin bilimsel kalitesini arttırmak ve yazarları bilimsel kalitesi yüksek araştırmalar üretmek için desteklemek ile sorumludur. Hiçbir koşulda, intihal ya da bilimsel kötüye kullanıma izin verilmemektedir.
• Editörler, dergiye gönderilen her çalışmanın çift-kör hakemlik sürecine ve diğer editoryal süreçlere tabi olmasını sağlamaktadır. DBMD’ne gönderilen her çalışma, çift-kör hakemlik sürecine ve nesnel değerlendirmeye dayalı editör kararına bağlı tutulmaktadır.
• DBMD’ne gönderilen her bir çalışma, uygunlukları açısından editör tarafından değerlendirilir ve daha sonrasında, incelenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla en az iki uzman hakeme gönderilir.
• Editörler, yazarlar ile çıkar çatışması olmayan hakemleri, çalışmayı değerlendirmek üzere atamakla sorumludur. Çift-kör hakemlik süreci, editör için değerlendirme ve düzenleme aşamalarında katkı sağlamaktadır.
• Editörler, DBMD’ne gönderilen tüm çalışmaların ön kontrol, tarama, intihal kontrolü, değerlendirme ve düzenleme aşamalarından geçmesini sağlar. Editörler iddia edilen veya kanıtlanmış bilimsel kötü kullanımdan haberdar olurlarsa makaleyi geri çekebilirler. Editörler, gerekli durumlarda gönderilen çalışmayı düzeltme, geri çekme veya çalışma hakkında özür yayınlama hakkına sahiptir.