Neoliberalizm Heyulası: Keynesyenizme Saldırı Mı? Sermayenin Zorunlu İstikameti Mi?

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 2, 79 - 128, 24.05.2018

Ferihan Polat Mehmet Basmacı

Öz

1970’lerden sonra dünya ekonomi-politiğini yeniden şekillendirmek için üretilen neoliberal ekonomi politikaları ve bunların ürettiği yeni devlet modeli, kendinden önce gelen keynesyengil ekonomi politikalarına ve onun yarattığı sosyal refah devleti siyasetine bir çözüm olarak söylenegelmiştir. Ancak, neoliberalizmi, sadece keynesyengil ekonomi politiğinin yarattığı krize bir yanıt olarak okumak; kapitalizmin 1970’lerdeki krizinin nedeni olarak keynesyengil politikaların sermayenin karlılığını düşürdüğü tezini kabul etmeyi beraberinde getirmektedir. Bu çalışma, neoliberalizmin ortaya çıkışını hazırlayan koşulların sadece keynesyengil ekonomi politikalarının sermaye karlılığı üzerinde yarattığı etki sebebiyle değil; aynı zamanda sermaye birikiminin kendi doğası sebebiyle de gerçekleştiğini iddia etmektedir. Çalışma, sermaye birikiminin rekabetçi doğasının yol açtığı bu sürecin, neoliberalizmin ortaya çıkışının ana etmeni olduğunu açıklama amacını gütmektedir. Buradan hareketle de neoliberalizmin teoriği ile pratiği arasındaki fark ortaya konmaya çalışılmıştır. Çalışmanın ulaştığı sonuç ise, Neoliberal öğretinin dayandığı varsayımların sınırlayıcı ve gerçeklikle bağdaşmaz niteliği, onu dünyayı olduğu haliyle kavramaktan alıkoymaktadır. Dolayısı ile Neoliberalizm, dünyayı olduğu gibi değil, olması gerektiği haliyle tasavvur etmiş; bu da teori ile pratik arasındaki farkın temel nedenini oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bunalım Kuramları, Altın Çağ, Neoliberalizm

Kaynakça

• Boratav, Korkut (2015), Dünyadan Türkiye’ye, İktisattan Siyasete, Yordam Kitap, İstanbul.
• Bulluck, Paul ve Yaffe David (2009), “Enflasyon, Bunalım ve Savaş Sonrası Genişleme”, Nail Satlıgan ve Sungur Savran (eds.), Dünya Kapitalizminin Krizi, Belge Yayınları, İstanbul, 223-291.
• Campbell, Al (2005), ABD’de Neoliberalizmin Doğuşu: Kapitalizmin Yeniden Örgütlenmesi, Saad-Filho, Alfredo ve Jhonston, Deborah (eds.), Neoliberalizm: Muhalif Bir Seçki, çev. Şeyda Başlı-Tuncel Öncel, Yordam Kitap, İstanbul, 305-324.
• Dowd Douglas (2013), Kapitalizm ve Kapitalizmin İktisadı, çev. Cihan Gerçek, Yordam Kitap, İstanbul.
• Harman, Chris (2012), Zombi Kapitalizm: Küresel Kriz ve Marx’ın Yaklaşımı, çev. Ali Çakıroğlu, Mark-21 Yayınları, İstanbul.
• Harvey, David (2015), Neoliberalizmin Kısa Tarihi, çev. Aylin Onacak, Sel Yayıncılık, İstanbul.
• Mandel, Ernest (2013), Geç Kapitalizm, çev. Candan Badem, Versus Kitap, İstanbul.
• Saad-Filho, Alfredo ve Jhonston, Deborah (2005), Neoliberalizm: Muhalif Bir Seçki, çev. Şeyda Başlı-Tuncel Öncel, Yordam Kitap, İstanbul, 13-24.
• Savran, Sungur (2009), “Bunalım, Sermayenin Yeniden Yapılanması, Yeni Liberalizm”, Nail Satlıgan ve Sungur Savran (eds.), Dünya Kapitalizminin Krizi, Belge Yayınları, İstanbul, 19-65
• Savran, Sungur (2013), Üçüncü Büyük Depresyon: Kapitalizmin Alacakaranlığı, Yordam Kitap: İstanbul.
• Satlıgan, Nail ve Savran, Sungur (2009), Dünya Kapitalizminin Krizi, Belge Yayınları, İstanbul.
• Shaikh, Anwar (2009), “Bunalım Kuramlarının Tarihine Giriş”, Nail Satlıgan ve Sungur Savran (eds.), Dünya Kapitalizminin Krizi, Belge Yayınları, İstanbul, 126-171.
• Wright, Erik Olin (2009), “Marksist Birikim ve Bunalım Teorisinde Almaşık Perspektifler”, Nail Satlıgan ve Sungur Savran (eds.), Dünya Kapitalizminin Krizi, Belge Yayınları, İstanbul, 172-218.