Ergenlerde Siber Zorbalığa Duyarlılığın Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 3, 158 - 165, 20.12.2019

Esra Nihan Bridge Nesrin Duman

https://doi.org/10.35365/ctjpp.19.1.20

Öz

Siber zorbalık günümüzde özellikle ergen yaş gruplarında dikkat çeken bir olgudur. Bu nedenle son yıllarda literatürde siber zorbalığı ele alan çalışmalar sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde de bu konu başat bir çalışma alanı haline gelmekle birlikte siber zorbalığa duyarlılığı büyük bir çalışma grubu ile inceleyen çok az araştırma yapılmıştır. Bu araştırmanın temel amacı, siber zorbalık duyarlılık düzeyinin ortaokul ve lise öğrencilerindeki durumunu bazı demografik değişkenler açısından incelemektir. Araştırma İstanbul Kadıköy’deki ortaokul ve liselerde yapılmıştır. Araştırmaya 1752 öğrenci katılmıştır. Çalışmada demografik bilgiler için oluşturulan Kişisel Bilgi Formu ile birlikte Siber Zorbalığa Duyarlılık Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada öğrencilerin demografik bilgilerinin, aile yapısının ve teknoloji kullanımının, siber zorbalığa duyarlılık ile ilişkisi incelenmiştir. Araştırma sonucunda siber zorbalığa duyarlılığın cinsiyete, ebeveyn eğitim düzeyine, internet denetiminin varlığına, internete giriş amacına, günlük internet kullanım süresine ve öğrencilerin kişisel cep telefonuna sahip oluşuna göre anlamlı düzeyde farklılaştığı ortaya konulmuştur. Çalışma kızların erkeklere göre siber zorbalığa duyarlılıklarının daha yüksek olduğunu; 6. sınıf öğrencilerinin 11. sınıf öğrencilerine göre daha yüksek duyarlılığa sahip olduğunu; internete giriş denetimin olması halinde duyarlılığın arttığını; internette geçirilen sürenin az olduğu durumlarda duyarlılığın yüksek olduğunu; kişisel cep telefonuna sahip olan öğrencilerin siber zorbalığa daha duyarlı olduklarını göstermiştir. Araştırma çocuk ve ergenlerin siber zorbalığa duyarlılık düzeyini görebilmek ve siber zorbalık ile ilişkilendirilen diğer etmenleri anlamak, çevrimiçi dünyadaki siber zorbalık davranışlarını tanıma ve önleme çalışmaları açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Siber zorbalık, duyarlılık, internet, teknoloji, zorbalık

Kaynakça

• Arıcak, O. T., Tanrıkulu, T., Kınay, H. (2012). Siber Mağduriyet Ölçeği’nin İlk Psikometrik Bulguları. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 1-6.
• Arıcak, T., Siyahhan, S., Uzunhasanoglu, A., Sarıbeyoglu, S., Cıplak, S., Yılmaz, N. ve Memmedov, C. (2008). Cyberbullying Among Turkish Adolescents. Cyberpsychology & Behavior, 11(3), 253-61. Doi: 10.1089/cpb.2007.0016
• Ayas, T., ve Horzum, M. B. (2011). Exploring The Teachers’ Cyberbullying Perception İn Terms Of Various Variables. International Online Journal of Educational Sciences, 3(2), 619-40.
• Başol, G. (2014). Parametreden İstatistiğe Yolculuğumuz. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi İstatistik II Bölüm1 notları. Erişim adresi: https://www.slideshare.net/gbasol/stat-ii-tri
• Beran, T., ve Li, Q. (2005). Cyber-Harassment: A Study Of A New Method For An Old Behavior. Journal of Educational Computing Research, 32(3), 265−77.
• Çiftçi, H. (2018). Öğrencilerin Siber Mağduriyet Düzeylerinin Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(2), 1536-67.
• Dikmen, M. ve Çağlar, A. (2017). Öğretmen Adaylarının Bilgisayar Kullanımına İlişkin Öz-Yeterlik Algısı İle Siber Zorbalık Duyarlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 261-27.
• Duman, N. (2018). Peri masalları ve çizgi animasyon filmlerindeki zihin durumlarının incelenmesi. (Doktora tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Duman, N. ve Bridge, E. N. (2019). Siber mağduriyet. OPUS, 10(17), 1156-78. Doi:10.26466/opus.528679
• Erdur-Baker, Ö. ve Kavşut, F. (2007). Akran Zorbalığının Yeni Yüzü: Siber Zorbalık. Eurasian Journal of Educational Research, 27, 31-42.
• Gezgin, D.M. ve Çuhadar, C. (2012). Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Siber Zorbalığa İlişkin Duyarlılık Düzeyinin İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 93-104.
• Hinduja, S. ve Justin, W. P. (2008). Cyberbullying: An Exploratory Analysis Of Factors Related To Offending And Victimization. Deviant Behavior, 29(2), 129-56.
• İğdeli, F. (2018). Üniversite öğrencilerinin siber zorbalık, siber mağduriyet ve siber zorbalık duyarlılıklarının çeşitli değişkenler bağlamında incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler. Ankara: Nobel.
• Kul, S. (2014). İstatistik Sonuçlarının Yorumu: P Değeri ve Güven Aralığı Nedir? Türk Toraks Derneği, 11-3. Doi:10.5152/pb.2014.003
• Mishna, F., Cook, C., Gadalla, T., Daciuk, J. ve Solomon, S. (2010). Cyber Bullying Behaviors Among Middle And High School Students. American Journal of Orthopsychiatry, 80(3), 362-74. Doi: 10.1111/j.1939-0025.2010.01040.x
• Mishna, F., Saini, M. ve Solomon, S. (2009). Ongoing And Online: Children And Youth's Perceptions Of Cyber Bullying. Children and Youth Services Review, 31, 1222–8.
• Mitchell, K.J., Finkelhor, D. ve Wolak, J. (2003). Victimization Of Youth On The Internet. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 8(1/2), 1-39.
• Mitchell, K.J., Ybarra, M. ve Finkelhor, D. (2007). The Relative İmportance Of Online Victimization İn Understanding Depression, Delinquency And Substance Use. Child Maltreatment, 12(4), 314-24.
• O'Connell, R., Price, J. ve Barrow, C. (2004). Emerging Trends Amongst Primary School Children's Use Of The Internet. Cyberspace Research Unit.
• Özdemir, M. ve Akar, F. (2011). Lise öğrencilerinin siber-zorbalığa ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler bakımından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4, 605-26.
• Set, T. (2015). Güven Aralığı, Hipotez Testleri P Değeri.Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı notları.Erişim adresi:www.ktu.edu.tr › dosyalar › 17_02_15_bac22