Heyecan Arayışının Yaşam Doyumu ile Proaktif Kişilik Arasındaki İlişkide Baskıcı Etkisi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 123 - 134, 30.06.2017

Eyüp Çelik Saranda Raba

Öz

Bu araştırmada heyecan arayışının proaktif kişilik ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide baskıcı et- kisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri 562 (392’si kadın, 156’sı erkek) üniversite öğrencisinden uygun örnekleme yöntemi kullanılarak toplanmıştır. Veri toplama aracı olarak Heyecan A- rayışı Ölçeği, Proaktivite Ölçeği ve Yaşam Doyumu Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın hipotezlerini test etmek için korelasyon ve aşamalı regresyon analizi yapılmıştır. Yapılan korelasyon analizi sonucunda ya- şam doyumunun proaktif kişilik ile istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ve pozitif yönde ilişkili olmasına rağmen heyecan arayışı ile ilişkili olmadığı görülmüştür. Ayrıca, proaktif kişiliğin heyecan arayışı ile istatistiksel olarak anlamlı düzeyde ve pozitif yönde ilişkili olduğu bulunmuştur. Aşamalı regresyon analizinin ikinci aşamasında, korelasyon analizi sonucuna göre yaşam doyumu ile anlamlı düzeyde ilişkili olmayan heyecan arayışı değişkeninin eklenmesi proaktif kişiliğin yaşam doyumunu yordama gücünü artırdığı görülmüştür. Proaktif kişiliğin yaşam doyumunu yordama gücünün artması heyecan arayışının proaktif kişilik ile yaşam doyumu arasındaki ilişkide klasik baskıcı etkisinin olduğuna işaret etmektedir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular literatür bağlamında tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yaşam Doyumu, Proaktif Kişilik, Heyecan Arayışı, Baskıcı Etki

Kaynakça

• Akın A. & Arıcı N. (2015). “Turkish Version of Proactive Scale: A Study of Validity and Reliability”. Mevlana International Journal of Education (MIJE) 5/1 (2015) 165-172.
• Aluja A., Garcı́a Ó. & Garcı́a L. F. (2003). “Relationships among Extraversion, Openness to Experience, and Sensation Seeking”. Personality and Individual Differences 35/3 (2003) 671-680.
• Antonacopoulou E. P. (2000). “Employee Development Through Self-Development in Three Retail Banks”. Personnel Review 29/4 (2000) 491-508.
• Bailey R. C. & Miller C. (1998). “Life Satisfaction and Life Demands in College Students”. Social Behavior and Personality: An International Journal 26/1 (1998) 51-56.
• Baird J. G. (1981). “The Brighter Side of Deviance: Implications From a Study of Need for Uniqueness and Sensation-Seeking”. Psychological Report 49 (1981) 1007-1008.
• Baltaş Z. (2002). Krizde Fırsatları Görmek. İstanbul 2002.
• Baruffol E., Gisle L. & Corten P. (1995). “Life Satisfaction as a Mediator Between Distressing Events and Neurotic Impairment in a General Population”. Acta Psychiatrica Scandinavica 92/1( 1995) 56-62.
• Bateman T. S. & Crant J. M. (1993). “The Proactive Component of Organizational Behavior: A Measure and Correlates”. Journal of Organizational Behavior 14/2 (1993) 103-118.
• Beyaz Ş. (2004). Heyecan Arama Gereksinimi ve Akran Baskısının Ergenlerin Risk Alma Eğilimleri ile İlişkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara 2004.
• Carton S., Jouvent R. & Widlöcher D. (1992). “Cross-Cultural Validity of the Sensation Seeking Scale. Development of a French Abbreviated Form”. European Psychiatry 7 (1992) 225-234.
• Cheung G. W & Lau R. S. (2008). “Testing Mediation and Suppression Effects of Latent Variables: Bootstrapping With Structural Equation Models”. Organizational Research Methods 11/2 (2008) 296-325. Doi: 10.1177/1094428107300343.
• Claes R., Beheydt C. & Lemmens B. (2005). “Unidimensionality of Abbreviated Proactive Personality Scales Across Cultures”. Applied Psychology 54/4 (2005) 476-489.
• Cloninger C. R., Svrakic D. M. & Przybeck T. R. (1993). “A Psychobiological Model of Temperament and Character”. Archives of General Psychiatry 50/12 (1993) 975-990.
• Coffman D. L. & Gilligan T. D. (2002). “Social Support, Stress, and Self-Efficacy: Effects on Students Satisfaction”. Journal of College Student Retention: Research, Theory & Practice 4/1 (2002) 53-66.
• Conger A. J. (1974). “A Revised Definition for Suppressor Variables: A Guide to Their Identification and Interpretation”. Educational and Psychological Measurement 34/1 (1974) 35-46.
• Covey S. R. (1998). Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı. Çev. G. Suveren & O. Deniztekin. İstanbul 1998.
• Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Prentice Hall.