Türkiye’de Cari Transfer Harcamalarının Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Kesirli Frekanslı Fourier ARDL Sınır Testi ile Analizi

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 3, 887 - 905

İrfan Ersin Mustafa Kırca

Öz

Ekonomilerde istikrarın sağlanması ve sürdürülmesi, enflasyonun kontrol altına alınması ile ilişkilidir. Yüksek ve hiper enflasyon oranlarıyla karşı karşıya olan ülkelerde, vatandaşların refahı düşmekte ve ekonomik belirsizlikler artmaktadır. Ekonomi politikalarının etkili bir şekilde uygulanabilmesi için enflasyonun nedenleri ve etkileri üzerine yapılan araştırmalar kritik bir öneme sahiptir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye'de cari transfer harcamalarının enflasyon üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada 2006-2022 dönemi aylık olarak ele alınmış, Kesirli Frekanslı Fourier ARDL sınır testi kullanılmıştır. Analiz sonuçları, uzun dönemde cari transfer harcamalarındaki %1'lik artışın enflasyonu yaklaşık %0,34 oranında artırdığını, ancak kısa dönemde bu etkinin istatistiksel olarak anlamsız olduğunu göstermiştir. Bu sonuçlardan yola çıkarak, cari transfer harcamalarının fiyat istikrarı için kontrol edilmesi gerekliliği önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Cari Transferler Harcaması, Enflasyon, Kesirlik Fourier Fonksiyon, ARDL, Eşbütünleşme

Etik Beyan

Bu çalışma bilimsel araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır

The Effect of Transfer Expenditures on Inflation in Turkey: Analysis with Fractional Frequency Fourier ARDL Bound Test

Öz

In economies, achieving and sustaining stability is associated with controlling inflation. In countries facing high and hyperinflation rates, citizens' welfare decreases, and economic uncertainties increase. Investigating the causes and effects of inflation is critical for the effective implementation of economic policies. The aim of this study is to analyze the impact of current transfer expenditures on inflation in Türkiye. For this purpose, the period 2006-2022 is analyzed monthly and the Fractional Frequency Fourier Autoregressive Distributed Lag (ARDL) bounds test is used. The results of the analysis show that a 1% increase in current transfer expenditures increases inflation by approximately 0.34% in the long run, but this effect is statistically insignificant in the short run. Based on these results, it is suggested that current transfer expenditures should be controlled for price stability.

Anahtar Kelimeler

Current Transfer Expenditures, Inflastion, Frectionlar Fourier Function, ARDL, Cointegration

Kaynakça

• Abiad, A., Furceri, D., & Topalova, P. (2016). The macroeconomic effects of public investment: Evidence from advanced economies. Journal of Macroeconomics, 50, 224-240.
• Adıgüzel, M. (2020). Covid-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkilerinin Makroekonomik Analizi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(37), 191-221.
• Akçacı, T., & Karapınar Kocağ, A. (2013). Kamu Harcamalarının Enflasyonist Etkisinin Ekonometrik Analizi. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(8), 1-18.
• Allard, C., & Thakur, S. (2008). Macroeconomic effects of EU transfers in New Member States (Vol. 8). International Monetary Fund.
• Altınok, H., & Akça, A. (2021). BRICS+ T Ülkelerinde Sanayi Üretim Endeksi ve Kredi Temerrüt Takası Arasındaki İlişki: Kónya Bootstrap Nedensellik Yaklaşımı. Maliye Dergisi, 180, 252-269.
• Apeti, A. E., Combes, J. L., & Minea, A. (2023). Inflation targeting and the composition of public expenditure: Evidence from developing countries. Journal of Macroeconomics, 76, 103523.
• Asiloğulları, M. (2020). Türkiye’de savunma harcamalarının enflasyon üzerindeki etkisi (1960-2017). Savunma Bilimleri Dergisi, 19(37), 125-157.
• Atgür, M. (2021). Türkiye'de kamu kesimi bütçe açıkları ve enflasyon ilişkisinin ARDL sınır testi yöntemi ile incelenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 231-252.
• Attari, M. I. J., & Javed, A. Y. (2013). Inflation, economic growth and government expenditure of Pakistan: 1980-2010. Procedia Economics and Finance, 5, 58-67.
• Aytekin, İ., & Uçan, O. (2022). Döviz kuru enflasyon ve dış ticaret arasındaki ilişkinin ekonometrik bir analizi: Türkiye örneği. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 460-475.
• Aytekin, İ., Bayrakdar, S., & Aksoy, E. (2023). Türkiye’de Döviz Kuru ile Enflasyon Arasındaki Uzun ve Kısa Dönemli İlişkinin İncelenmesi. Journal of Economic Policy Researches / İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 10(1), 87–112. https://doi.org/10.26650/JEPR1114402
• Bayraktar, N., & Moreno‐Dodson, B. (2015). How can public spending help you grow? An empirical analysis for developing countries. Bulletin of Economic Research, 67(1), 30-64.
• Becker, G. S., & Mulligan, C. B. (2003). Deadweight costs and the size of government. The Journal of Law and Economics, 46(2), 293-340.
• Beddies, C. H. (1999). Monetary policy and public finances: Inflation targets in a new perspective. IMF Staff Papers, 46(3), 293-314.
• Bedir, S. (2010). Transfer Harcamaları ve Enflasyon İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1-2).
• Beetsma, R., Giuliodori, M., & Klaassen, F. (2008). The effects of public spending shocks on trade balances and budget deficits in the European Union. Journal of the European Economic Association, 6(2-3), 414-423.
• Begg, D. (1994). The making of monetary union (No. 2). Centre for Economic Policy Research.
• Berber, M., & Artan, S. (2004). Enflasyon ve ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye örneği (No. 2004/21). Discussion Paper.
• Bi, H., & Leeper, E. M. (2013). Analyzing fiscal sustainability (No. 2013-27). Bank of Canada.
• Bose, N., Haque, M. E., & Osborn, D. R. (2007). Public expenditure and economic growth: A disaggregated analysis for developing countries. The Manchester School, 75(5), 533-556.
• Bozkurt, H. (2021). Türkiye’de Para Politikası-Döviz Kuru-Enflasyon İlişkisinin Ampirik Analizi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(3), 981-994.
• Bölükbaş, M., & Alp, M. (2018). Türkiye’de enflasyon ve kamu harcamaları arasındaki ilişki: 1960-2017 dönemi için bir analiz. IV. International Caucasus-Central Asia Foreign Trade And Logistics Congress, September, 7-8, Didim-Aydın, 1121-1132. IMF Staff Papers, 45(4), 619-646.
• Büyükbaşaran, T., Cebi, C., & Yılmaz, E. (2020). Interaction of monetary and fiscal policies in Turkey. Central Bank Review, 20(4), 193-203.
• Celik, R., Keskin, A. ve Keskin, A. (2021). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İşsizlik ve Enflasyonun Kayıt Dışı İstihdam Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Journal of Social Policy Conferences, 80, 451-474.
• Ceyhan, M. S., & Akdağ, H. (2022). Kamu Harcamaları ve Makroekonomik Göstergeler Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Brıcs-T Ülkeleri. Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 7(1), 100-118.
• Chrystal, K. A., & Thornton, D. L. (1988). The macroeconomic effects of deficit spending: a review. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, (November/December 1988).
• Çetinkaya, Ö., & Aslantaş, M. F. (2019). Merkezi yönetim cari transfer harcamalarının mali büyüklüğünün değerlendirilmesi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 2(1), 41-50.
• De Castro, F. (2006). The macroeconomic effects of fiscal policy in Spain. Applied Economics, 38(8), 913-924.
• Deniz, G., & Koç, S. (2019). Türkiye’de ekonomik büyüme ile bazı makro değişkenler arasındaki ilişki: çoklu doğrusal regresyon modeli analizi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(1), 101-113.
• Dupor, B., & Li, R. (2015). The expected inflation channel of government spending in the postwar US. European Economic Review, 74, 36-56.
• Emmanouilidis, K., & Karpetis, C. (2021). The effects of military expenditures on economic growth and inflation: evidence from Turkey. Peace Economics, Peace Science and Public Policy, 27(3), 369-404.
• Erdoğan, S., Çevik, E., & Gedikli, A. (2020). Petrol fiyatlarindaki oynakliğin iktisadi büyüme ve enflasyon üzerindeki etkisi: GCC ülkeleri örneği. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 306-330.
• Ezirim, C., Muoghalu, M., & Elike, U. (2008). Inflation versus public expenditure growth in the US: An empirical investigation. North American Journal of Finance and Banking Research, 2(2).
• Fischer, S., & Summers, L. H. (1989). Should governments learn to live with inflation?. The American Economic Review, 79(2), 382-387.
• Flavin, P. (2019). State government public goods spending and citizens' quality of life. Social Science Research, 78, 28–40.
• Frisman, L., & Rosenheck, R. (1996). How transfer payments are treated in cost-effectiveness and cost-benefit analyses. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 23(6), 533-546.
• Gupta, S., Clements, B., Baldacci, E., & Mulas-Granados, C. (2002). Expenditure composition, fiscal adjustment, and growth in low-income countries. IMF Working Paper No 02/77.
• Gültekin, H., & Taştan, B. (2022). Covid-19 ve enflasyonun sanayi üretim endeksi üzerindeki etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 790-799.
• Güneş, H. (2020). Kamu Harcamalarının Ekonomik Büyüme ve Enflasyona Etkisi: 28 OECD Ülkesi İçin Bir Panel Veri Analizi. Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 5(2), 1-15.
• Gürel, S.P., & Toker, K. (2019). Enflasyon-ekonomik büyüme ilişkisi: Türkiye ekonomisinde Mundell-Tobin etkisinin analizi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (36), 335-348.
• Gürsoy, S. (2021). Küresel Ekonomik Politik Belirsizliğin (Gepu) Döviz Kuru, Enflasyon Ve Borsa Etkisi: Türkiye’den Kanıtlar. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi, (5), 120-131.
• Hussain, M. I., & Zafar, T. (2018). The interrelationship between money supply, inflation, public expenditure and economic growth. European Online Journal of Natural and Social Sciences, 7(1), pp-1.
• Irmak, E. (2022). Türkiye’deki Cari Açık Sorunu: Yapısal Nedenleri ve Çözüm Önerileri. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 8(2), 51–68.
• İşler, D. (2022). Türkiye’de askeri harcamalar ile dış borç, enflasyon ve işsizlik arasındaki ilişkinin çoklu doğrusal regresyon yöntemi ve VAR yöntem ile analizi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 1-25.
• Karabacak, M. (2023). Türkiye’de Enflasyonun Dinamikleri ve Döviz Kurunun Yurtiçi Fiyatlara Geçiş Etkisi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 18(1), 252–270. https://doi.org/10.17153/oguiibf.1255298
• Karabulut, Ş. (2019). Türkiye’de ekonomik büyüme ve enflasyon ilişkisi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 171-184.
• Karagöz, K., & Keskin, R. (2016). Impact of fiscal policy on the macroeconomic aggregates in Turkey: Evidence from BVAR model. Procedia economics and finance, 38, 408-420.
• Kasmaoui, K., & Bourhaba, O. (2017). Happiness and public expenditure: Evidence from a panel analysis (MPRA Paper No. 79339). Munich Personal RePEc Archive.
• Kaygısız, A. D., & İşcan, H. (2019). Türkiye’de döviz kuru, enflasyon ve faiz oranı ilişkisi: 2009-2017 uygulaması. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 581-604.
• Kekeç, H. M., & Arslan, M. (2023). Kamu Harcamalarının Makro Değişkenlere Etkisinin Araştırılması Üzerine Ampirik Bir Uygulama: Türkiye Örneği. EKEV Akademi Dergisi, (93), 227-240.
• Kırca, M., & Canbay, Ş. (2022). Determinants of housing inflation in Turkey: a conditional frequency domain causality. International Journal of Housing Markets and Analysis, 15(2), 478–499. https://doi.org/10.1108/IJHMA-02-2021-0013
• Korkmaz, S., & Güvenoğlu, H. (2021). The Relationship Between Government Expenditures, Economic Growth and Inflation in OECD Countries. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(3), 490-498.
• Le, T. H., & Finch, N. (2022). Effects of trend inflation on monetary policy and fiscal policy shocks in Vietnam. Journal of Economics and Development, 24(2), 158-175.
• Li, T., & Du, T. (2021). Vertical fiscal imbalance, transfer payments, and fiscal sustainability of local governments in China. International Review of Economics & Finance, 74, 392-404.
• Marshall, J. P. (1979). Income Transfer Payments As Contributors To Inflation (No. 784-2016-52054, pp. 85-97).
• Mehrara, M., Soufiani, M. B., & Rezaei, S. (2016). The impact of government spending on inflation through the inflationary environment, STR approach. World Scientific News, (37), 153-167.
• Moreno-Dodson, B. (2008). Assessing the impact of public spending on growth-an empirical analysis for seven fast growing countries. World Bank Policy Research Working Paper, (4663).
• Muhammad, S. D., Wasti, S. K. A., Hussain, A., & Lal, I. (2009). An empirical investigation between money supply government expenditure, output & prices: The Pakistan evidence. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, (17), 60.
• O'Connor, K. J. (2017). Happiness and welfare state policy around the world. Review of Behavioral Economics, 4(4), 397–420.
• Ogbonna, B.C. (2014). Inflation Dynamics and Government Size in Nigeria. International Journal of Economics, Commerce and Management, 2(12): 1-22.
• Öksüz, M., & Aydın, M. (2023). Türkiye’de Sosyal Harcamaların Makroekonomik Etkileri: 1990 Sonrası Kriz Dönemleri Özelinde Bir Analiz. International Journal of Social Inquiry, 16(1), 275-296.
• Özer, M., Grubišić, Z., & Küçüksakarya, S. (2023). Effects of Exchange Rate, Output Gap, and Output Gap Volatility on Inflation Volatility in Turkey. Journal of Central Banking Theory and Practice, 12(1), 5–26. https://doi.org/10.2478/jcbtp-2023-0001
• Romer, C. D., & Romer, D. H. (1989). Does monetary policy matter? A new test in the spirit of Friedman and Schwartz. NBER macroeconomics annual, 4, 121-170.
• Saunders, P., Markland, J., & Wurzburger, B. W. (1979). Transfer Payments and Inflation. Proceedings of the Academy of Political Science, 33(3), 68-81.
• Schaltegger, C. A., & Torgler, B. (2006). Growth effects of public expenditure on the state and local level: evidence from a sample of rich governments. Applied Economics, 38(10), 1181-1192.
• Sheıkhı, M., & Kuşçu, R. A. (2023). Covıd-19 Sürecinde Helikopter Para Çözüm Mü?. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(46), 528-545.
• Stratmann, T., & Okolski, G. (2010). Does government spending affect economic growth. Mercatus on Policy, 76.
• Surjaningsih, N., Utari, G. D., & Trisnanto, B. (2012). The impact of fiscal policy on the output and inflation. Buletin Ekonomi Moneter dan Perbankan, 14(4), 367-396.
• T. C. Muhasebat Genel Müdürlüğü (2023). Bütçe İstatistikleri. https://muhasebat.hmb.gov.tr/merkezi-yonetim-butce-istatistikleri (Erişim Tarihi:17.09.2023)
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı (2023). 2021-2023 Dönemi Bütçe Hazırlama Rehberi. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/10/2021-2023_ButceHaz%C4%B1rlamaRehberi.pdf Erişim Tarihi: 22.02.2024
• TCMB (2023). İstatistikler. https://evds2.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 11.07.2023)
• Turgut, M., Ağırbaş, İ., & Aldoğan, U. (2017). Relationship between health expenditure and inflation in Turkey. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(50), 289-299.
• TÜİK (2023). İstatistikler. https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 11.07.2023).
• Türk, E. (2016). Döviz Kuru Enflasyon İlişkisi “Türkiye Örneği”. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 81-102.
• Ulusoy, A. & Yiğit, N. (2016). Türkiye’de Kamu Harcamaları Enflasyon İlişkisinin Ampirik Analizi: 1990-2015 Dönemi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 0(12), 375 - 390.
• Yanar, R., & Berk, E. (2023). Döviz Kurundaki Değişimlerin Yurtiçi Üretici ve Tüketici Fiyatlarına Geçiş Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 22(1), 223–238. https://doi.org/10.21547/jss.1187052
• Yenice, S., & Yenisu, E. (2019). Türkiye’de Döviz Kuru, Enflasyon ve Faiz Oranlarının Etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1065-1086.
• Yurdakul, F., & Ucar, B. (2015). The Relationship between Current Deficit and Economic Growth: An Empirical Study on Turkey. Procedia Economics and Finance, 26, 101–108. https://doi.org/10.1016/S2212-5671(15)00885-0