Kırıkkale İli Özelindeki Betonarme Konutların DBYBHY-2007 ve TBDY-2018 Yönetmeliklerine Göre Depremsel Açıdan Mukayesesi

Yıl 2022, Cilt: 14 Sayı: 2, 829 - 843, 31.07.2022

Orhan Dogan Yunus Genç Filiz Doğan Necati Mert

https://doi.org/10.29137/umagd.1112001

Öz

1996 Deprem Bölgeleri Haritası’na göre ülkemizin alan ve nüfus olarak %90’dan fazlası deprem bölgesinde iken, 2018 yılında yayımlanan Türkiye Deprem Tehlike Haritasına (TDTH) göre ülkemizin tamamı deprem riski altında bulunmaktadır. AFAD’a göre, yenilenen TDTH’de, deprem tehlikesi 46 il merkezinde düşürülürken 6 il merkezinde yükseltildiği ayrıca, en tehlikeli alanda bulunan yapı stokumuzun oranı %44 iken azalarak %26’ya düştüğü belirtilmektedir. TDTH’ye göre bazı bölgelerde deprem tehlikesi bir miktar azalmışsa da, yapı stokumuzun deprem performansının zayıf olabileceği düşünülerek, mevcut binaların depreme dayanıklı hale getirilmesi gerekmektedir.
Bu çalışma kapsamında, Kırıkkale iline bağlı Merkez, Bahşılı, Balışeyh, Çelebi, Delice, Karakeçili, Keskin, Sulakyurt ve Yahşihan ilçe merkezi için planda simetrik, süneklik düzeyi yüksek ve betonarme çerçeveli 3, 4, 5, 6, 10 ve 14 katlı konutlar modellenmiştir. Hem Z1, Z2, Z3 ve Z4 yerel zemin sınıfları için Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik’e (DBYBHY-2007) göre, hem de ZA, ZB, ZC, ZD ve ZE yerel zemin sınıfları için Türk Bina Deprem Yönetmeliği’ne (TBDY-2018) göre, SAP2000 analiz programı kullanılarak eşdeğer deprem yükleri ayrı ayrı hesap edilmiştir. Genel olarak, DBYBHY-2007’ye göre tasarlanmış binaların TBDY-2018’e göre daha güçlü oldukları görülürken, bazı ilçelerde zemin ve kat adedine göre bazı konutların deprem performans analizinin yeniden yapılması, performans şartını sağlamayan binaların da güçlendirilmesi gerektiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Deprem tehlike haritası, Taban kesme kuvveti, Eşdeğer deprem kuvveti, DBYBHY-2007, TBDY-2018, Yerel zemin sınıfları

Seismic Comparison of Reinforced Concrete Houses in Kirikkale Province According to DBYBHY-2007 and TBDY-2018 Codes

Öz

According to the 1996 Earthquake Zones Map, more than %90 of our country is in the earthquake zone in terms of area and population, while according to the Turkey Earthquake Hazard Map (TDTH) published in 2018, our whole country is under the risk of earthquakes. According to AFAD, in the TDTH, it is stated that the earthquake hazard has been reduced for 46 cities and increased for 6 cities. According to TDTH, although the earthquake hazard has decreased somewhat in some regions, existing buildings should be strengthened against earthquake, considering that the earthquake performance of our building stock may not be enough.
Within the scope of this study, 3, 4, 5, 6, 10 and 14 storey houses with a symmetrical plan, high ductility level and reinforced concrete frame were modeled for Merkez, Bahsili, Baliseyh, Celebi, Delice, Karakecili, Keskin, Sulakyurt and Yahsihan town centers in Kirikkale province. According to both the Regulations on Buildings to be Built in Earthquake Zones (DBYBHY-2007) for the local soil classes Z1, Z2, Z3 and Z4, and the Turkish Building Earthquake Code (TBDY-2018) for the local soil classes ZA, ZB, ZC, ZD and ZE equivalent earthquake loads were calculated separately using the SAP2000 analysis program. In general, it is seen that the buildings designed according to DBYBHY-2007 are stronger than those of TBDY-2018, while the earthquake performance analysis of some houses according to the number of floors and soils in some districts should be re-made and the buildings that do not have enough performance requirement should also be strengthened.

Anahtar Kelimeler

Earthquake hazard map, Base shear force, Equivalent earthquake force, DBYBHY-2007, TBDY-2018, Local soil classes

Kaynakça

• Adar, K., Büyüksaraç, A., Işık, E., Ulu, A. E. (2021). 2007 ve 2018 Deprem Yönetmeliklerinin Yapısal Analizler Işığında Karşılaştırılması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 25, 306-317. doi:10.31590/ejosat.906347
• AFAD. (2022). Türkiye Deprem Tehlike Haritası, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• Aksoylu, C., Mobark, A., Arslan, M. H., Erkan, İ. H. (2020). A Comparative Study on ASCE 7-16, TBEC-2018 and TEC-2007 for Reinforced Concrete Buildings. Revista de la Construcción, 19 (2), 282-305. doi:10.7764/RDLC.19.2.282
• Aksoylu, C., Arslan, M. H. (2021). 2007 ve 2019 Deprem Yönetmeliklerinde Betonarme Binalar İçin Yer Alan Farklı Deprem Kuvveti Hesaplama Yöntemlerinin Karşılaştırılmalı Olarak İrdelenmesi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 13 (2), 359-374. doi:10.29137/umagd.844186
• Atmaca, N., Atmaca, A., Kılçık, S. (2019). Comparison of 2018 and 2007 Turkish Earthquake Regulations. The International Journal of Energy & Engineering Sciences, 4 (2), 19-25. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/910051
• Başaran, V. (2018). Türkiye Bina Deprem Yönetmeliğine (TBDY2019) Göre Afyonkarahisar İçin Deprem Yüklerinin Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 18 (3), 1028-1035. doi:10.5578/fmbd.67739
• Bozer, A. (2020). Tasarım Spektral İvme Katsayılarının DBYBHY 2007 ve TBDY 2018 Yönetmeliklerine Göre Karşılaştırması. DÜMF Mühendislik Dergisi, 11 (1), 393-404. doi:10.24012/dumf.559965
• DBYBHY. (2007). Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Ankara.
• Doğan O., Genç Y. (2019). Türk Bina Deprem Yönetmeliği’ne Göre Düşey Deprem Kuvvetinin İkinci Mertebeden Taban Momentlerine Etkisi. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 5 (3), 244-249. doi:10.30855/gmbd.2019.03.05
• Doğan, O., Genç, Y., Odacıoğlu, O. G. (2021). Betonarme Taşıyıcı Sistemlerin Depreme Dayanıklı Tasarımında Uyumlu Perde-Çerçeve Davranışı İçin Minimum Perde Oranının Belirlenmesi. Politeknik Dergisi, 1 (1). doi:10.2339/politeknik.871889
• Döndüren, M. S., Hava, Ş., Ecemiş, A. S. (2021). Betonarme Bir Binanın Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi İle DBYBHY 2007 ve TBDY 2018 Yönetmeliklerine Göre Analizi. Konya Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9 (2), 507-521. doi:10.36306/konjes.867309
• Genç, Y. (2019). Türk ve Bazı Yabancı Deprem Yönetmeliklerine Göre Betonarme Binaların Analizinde Düşey Deprem Yük Etkilerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kırıkkale.
• Kassem, M. M., Nazri, F. M., Farsangi, E. N., Öztürk, B. (2021). Improved Vulnerability Index Methodology to Quantify Seismic Risk and Loss Assessment in Reinforced Concrete Buildings. Journal of Earthquake Engineering, 1-36. doi:10.1080/13632469.2021.1911888
• Kassem, M. M., Nazri, F. M., Farsangi, E. N., Öztürk, B. (2022). Development of a uniform seismic vulnerability index framework for reinforced concrete building typology. Journal of Building Engineering, 47. doi:10.1016/j.jobe.2021.103838
• Keskin, E., Bozdoğan, K. B. (2018). 2007 ve 2018 Deprem Yönetmeliklerinin Kırklareli İli Özelinde Değerlendirilmesi. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 4 (1), 74-90. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/494737
• Kırıkkale. (2017). Kırıkkale Tarım Sektörü Yatırım Rehberi, Kırıkkale İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü, Kırıkkale.
• Nemutlu, Ö. F., Sarı, A. (2018). Comparison of Turkish Earthquake Code in 2007 With Turkish Earthquake Code in 2018. International Engineering and Natural Sciences Conference (IENSC 2018), 568-576, November, Diyarbakır.
• Özmen, A., Erkut, S. (2021). Deprem Etkisinde Çok Katlı Betonarme Bir Binanın TDY-2007 ve TBDY-2018 Deprem Yönetmeliklerine Göre Eşdeğer Deprem Yüklerinin Karşılaştırılması. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4 (2), 124-133. doi:10.47495/okufbed.797889
• Öztürk, B. (2006). Dynamic analysis and the resulting nonlinear response of building structures located in seismically active regions in Turkey. 4th International Conference on Earthquake Engineering, 12-13 October, Taipei.
• Öztürk, M. (2018). 2018 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ve Türkiye Deprem Tehlike Haritası İle İlgili İç Anadolu Bölgesi Bazında Bir Değerlendirme. Selçuk-Teknik Dergisi, 17 (2), 31-42.
• Öztürk, M., Selekoğlu, E. S., Baran, T. (2019). Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi Bakımından TBDY-2019 İle DBYBHY-2007 Kıyaslaması. International Conference on Innovation, Sustainability, Technology and Education in Civil Engineering, 1157-1166, 13-15 June, Hatay.
• SAP2000. (2019). Structural Software for Analysis and Design. Computers and Structures, California-USA.
• Sönmezer, Y. B., Akbaş, S. O., Işık, N. S. (2015). Kırıkkale İli Yerleşim Alanı İçin Pik İvme, Zemin Büyütme ve Hakim Titreşim Periyodu Özelliklerinin Belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30 (4), 711-721. doi:10.17341/gummfd.54639
• Sümer, Y., Hamsici, M. (2020). Çok Katlı Betonarme Binalarda 2018 Deprem Yönetmeliği İle Tanımlanan Spektrum Eğrilerinin Etkisi. Akademik Platform Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 8 (2), 349-354. doi:10.21541/apjes.641250
• TBDY. (2018). Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Ankara.
• TDBH. (2006). Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası. T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Ankara.
• TS498. (1997). Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri. Türk Standardları Enstitüsü, Ankara.
• TS500. (2000). Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları. Türk Standardları Enstitüsü, Ankara.
• Tunç, G., Tanfener, T. (2016). 2007 ve 2016 Türkiye Bina Deprem Yönetmeliklerinin Örneklerle Mukayesesi. 3.Ulusal Yapı Kongresi ve Sergisi Teknik Tasarım, Güvenlik ve Erişebilirlik, 1-13, 24-26 Kasım, Ankara.
• TÜİK. (2021). Türkiye İstatistik Kurumu. Ankara. Retrieved from http://www.tuik.gov.tr/
• Ünsal, İ., Öncel, F.A., Şahan, M. F. (2020). TDY 2007 ve TBDY 2018 Yönetmeliklerine Göre Yapı Yüksekliğinin Taban Kesme Kuvveti ve Tepe Deplasmanı Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Konya Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8 (4), 930-942. doi:10.36306/konjes.752139
• URL-1. (2022). https://www.gazetekale.com/haber-deprem-tehlike-haritasi-yenilendi-24699, Erişim Tarihi: 06.03.2022.
• URL-2. (2021). https://tdth.afad.gov.tr/TDTH/main.xhtml, Erişim tarihi: 31.12.2021.