1923’ten Günümüze Türk Turizm Pazar(Lar)ının Gelişimi

Yıl 2023, Sayı: 16, 171 - 185, 31.12.2023

Abdullah Köseoğlu Çağatay Ünüsan Mete Sezgin

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye turizm pazarının gelişimi ve gelişimine etki eden önemli olaylar üzerine bir değerlendirme yapmaktır. Çalışmada, Türkiye turizm pazarı geçmişe dönük tarihsel bir bakış açısıyla kronolojik olarak incelenmiştir. Yapılan inceleme sonucunda Türkiye turizm pazarının gelişiminde yeni kurulan devlet nezdinde dönemsel bazda geliştirilen ekonomik kalkınma planları ve bazı önemli olayların etkili olduğu görülmüştür. Çalışmada kalkınma planları kapsamında turizmin gelişmesi için getirilen öneriler ve gerçekleşme durumları sistematik bir şekilde incelenmiştir. Kalkınma planları ve yapılmış olan diğer çalışmaların incelenmesi sonucunda Türkiye turizm pazarının "Planlı Dönem Öncesi", "Planlı Dönem" ve "1982 sonrası Planlı Dönem" şeklinde gelişim gösterdiği ortaya çıkarılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Turizm, Turizm Pazarı, Türk Turizm Pazarı

Kaynakça

• Akça, Y. (2016). Türkiye'nin Kalkınma Planlarında Turizm Politikası, International Conference on Eurasian Economies, (ss.721-726). 29-31 Ağustos, Macaristan.
• Akıncı, Z., Yurcu, G. ve Kasalak, A. (2017). 9. Kalkınma Planı (2007-2013) Kapsamında Ulusal Turizm Eylem Planında Öngörülen Hedeflerin ve Sonuçlarının Değerlendirilmesi, 7th International Conference of Strategic Research on Social Science and Education Conferance, (ss.1-14). 13-15 Ekim, Antalya.
• Andaç, F. (2018). Turizm Hukuku. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Arslan, R. (2017). Türkiye’nin Turizm Politikası (1923-1960), Turkish Studies, 12(19): 1-16.
• Bahar, O. (2007). Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Turizm Sektörüne Sağlanan Teşvikler, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1): 61-78.
• Batuhan, T. (2020). On Birinci Kalkınma Planında Turizm Politikaları, Uluslararası Global Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (2): 77-84.
• Bozok, D. ve Şahin, S. (2009). Türkiye'de uygulanan turizm politikaları. İçinde Ş. Çavuş, Z. Ege, & O. E. Çolakoğlu, Türk Turizm Tarihi: Yapısal ve Sektörel Gelişim (ss. 255-288). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Bükey, A. (2012). Bölgesel kalkınma ve il stratejik planlarında turizm stratejilerinin ele alınışı: karşılaştırmalı bir değerlendirme (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
• Büyükşalvarcı, A., Şapcılar, M. C. ve Bayrakcı S. (2016). Kalkınma Planları Kapsamında Turizm Endüstrisinin Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 11: 186-201.
• Cingi, S. (1989). Turizm ve Türk Turizm Sektörü, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1-2): 145-165.
• Cook, R.A. ve Hsu, C. H. C. ve Taylor, L. L. (2018). Tourism: The Business of Hospitality and Travel, Küresel Baskı. İngiltere: Pearson.
• Çetinkaya, M. (2014). İktisadi Kalkınmadaki Önemi Bakımından Türkiye’de Turizm Sektöründeki Gelişmelerin Değerlendirilmesi (1985-1999), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 7(12): 251-274.
• Çiftçi, F. (2019). Türkiye’nin İktisat ve Turizm Politikaları İlişkisi (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
• Çoruh, S. (1969), Genel Turizm Bilgisi. Ankara: Güven Matbaası.
• Dalgın, T., Karadağ, L. ve Bingöl, Z. (2015). Türkiye’de Turizm Girişimciliğinin Gelişimi ve Turizmle İlgili Sağlanan Teşvikler, Ekonomik ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1): 174-184.
• Goeldner C. R. ve Ritchie J. B. R. (2003). Tourism : principles, practices, philosophies, Dokuzuncu Basım. New Jersey: John Wiley & Sons. Inc.
• Kozak, N., Kozak, M. A. ve Kozak, M. (2001). Genel Turizm İlkeler ve Kavramlar, 5. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kozak, N., Kozak, M. A., ve Kozak, M. (2009). Genel Turizm, İlkeler-Kavramlar, 8. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kozak, N., Kozak, M. A., ve Kozak, M. (2014). Genel Turizm, İlkeler-Kavramlar, 15. Baskı. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2007). Türkiye Turizm Stratejisi Eylem Planı Raporu (2007-2013). Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı https://www.ktb.gov.tr/Eklenti/906,ttstratejisi2023pdf.pdf?0, Erişim Tarihi 27.03.2023
• Özdemir, M. (1992). Türk Turizm Tarihi İçinde Turban (Türkiye Turizm Bankası, T.C. Turizm Bankası A.Ş.)'nin Yeri ve Önemi, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 3 (6): 23-34.
• Özdemir, M. ve Kozak, N. (2000). Türkiye Turizm Yayıncılığı Tarihinden Bir Süreli Yayın: T.C. Turizm Bankası A.Ş. Bülteni (1983-1988), Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Prof. Dr. Hasan Olalı Özel Sayısı: 129-141.
• Sinclair, S. ve G. Rockwell. (2023). Cirrus. Voyant Tools. Retrieved October 25, 2023, from https://voyant-tools.org/?visible=500&corpus=3e497b0505f41cb09bf38778fd725a7d&view=Cirrus
• Sinclair, S. & G. Rockwell. (2023). Links. Voyant Tools. Retrieved October 25, 2023, from https://voyanttools.org/?query=yedincibe%C5%9Fy%C4%B1ll%C4%B1kkalk%C4%B1nmaprogram%C4%B1&query=sekizincibe%C5%9Fy%C4%B1ll%C4%B1kkalk%C4%B1nmaprogram%C4%B1&query=onuncube%C5%9Fy%C4%B1ll%C4%B1kkalk%C4%B1nmaprogram%C4%B1&mode=corpus&corpus=098e07ea6a6f8791a0a772650e523425&view=CollocatesGraph
• Sözen, M. Ö. (2007). 1982 Sonrasında Türkiye'de Uygulanan Turizm Politikalarının Çanakkale Turizmine Etkileri, Sosyo Ekonomi, 2: 63-88.
• Şıkyazar, L. (1992). Türkiye’de Turizm Sektörünün 1982 Yılından Sonraki Ekonomik Görünümü ve Sektörün Sorunları (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tosun, C. ve Timothy, D. J. (2001). Shortcomings in planning approaches to tourism development in developing countries: the case of Turkey, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 13(7): 352-359.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (1963). Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963- 1967). Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/0s8jg+plan1.pdf, Erişim Tarihi 27.03.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (1968). İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968- 1972). Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/D2PxI+plan2.pdf, Erişim Tarihi 27.03.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (1972). Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973- 1977), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/yayinlar/Ucuncu-Ulusal-Kalkinma-Plani.pdf, Erişim Tarihi 27.03.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (1979). Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1979-1983), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/tmApE+plan4.pdf, Erişim Tarihi 27.03.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (1984). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985– 1989). Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Besinci-Bes-Yillik-Kalkinma-Plani-1985-1989.pdf, Erişim Tarihi 03.04.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (1989). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990– 1994). Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Altinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-1990-1994.pdf, Erişim Tarihi 03.04.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (2000). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001–2005), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Uzun_Vadeli_Strateji_ve_Sekizinci_Bes_Yillik_Kalkinma_Plani-2001-2005.pdf, Erişim Tarihi 03.04.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007–2013), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/Dokuzuncu_Kalkinma_Plani-2007-2013.pdf, Erişim Tarihi 03.04.2023.
• T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı. (2006). Onuncu Kalkınma Planı (2007–2013), Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/08/Onuncu_Kalkinma_Plani-2014-2018.pdf, Erişim Tarihi 03.04.2023.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023), Ankara: T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2022/07/On_Birinci_Kalkinma_Plani-2019-2023.pdf, Erişim Tarihi 03.04.2023 . UNWTO. (2019). International Tourism Highlights 2019 Edition. Madrid: World Tourism Organization (UNWTO). https://www.e-unwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284421152, Erişim Tarihi 03.04.2023.
• Usta, Öcal, (1993), "Turizm" (y.y.). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Ünlüönen K. ve Kılıçlar, A. (2004). Ekonomik Yansımalarıyla Türk Turizminin Seksen Yılı. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (1): 131-156.
• Yağcı, Ö. (2007). Turizm Ekonomisi, 2.Baskı, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Walker, J. R. (2021). Introduction to Hospitalit