Eğlence, Alkolizm, Müzik: Güney Afrika'da Bireysel ve Toplumsal Mücadeleler

Year 2025, Volume: 19 Issue: 1, 37 - 50, 30.06.2025

Özgür Yılmaz

Abstract

Bu makale, eğlence, alkolizm ve müzik arasındaki etkileşimin, Güney Afrika’da bireysel başa çıkma stratejileri ve toplumsal direnişin katalizörü olarak nasıl işlev gördüğünü incelemektedir. Bireysel kaçış ile örgütlü politik protesto arasındaki basit karşıtlığın ötesine geçen çalışma, Gramscici ve çağdaş sınıf teorilerinden ilham alan bağlamsal ve kuramsal bir perspektif benimsemektedir. Araştırma, görünüşte apolitik olan gündelik eylemlerin—örneğin gayriresmî müzik buluşmaları, tiyatral performanslar ve toplu içki tüketimi gibi pratiklerin—zamanla daha geniş toplumsal seferberliklere ve ortaya çıkan kolektif ajanlığa zemin hazırlayabildiğini göstermektedir. Sophiatown’un canlı gece hayatı, Market Theatre’ın radikal sahne performansları ve protesto müziği geleneği gibi örnekler üzerinden, mikro düzeydeki eylemlerin kolektif hafıza, dayanışma ve siyasal muhalefet kaynaklarına nasıl dönüştüğüne odaklanılmaktadır. Güney Afrika deneyimi, kültürel ifadenin yalnızca egemenliğin pasif bir yansıması olmadığını, aynı zamanda hegemonik yapılara karşı süregelen “mevzi savaşının” dinamik bir alanı olduğunu ortaya koymaktadır. Bulgular, anlamlı toplumsal değişimin çoğu zaman yalnızca örgütlü hareketlerden değil, gündelik pratiklerin birikimli etkisinden doğduğunu öne sürmektedir. Sonuç olarak, makale, bireysel ve kolektif eylem arasındaki sınırların bulanıklığını ve sıradan yaşamın direnç, direniş ve toplumsal dönüşüm yollarını geliştirmedeki kritik rolünü vurgulamaktadır

Keywords

Eğlence , Alkolizm , Müzik , Sosyal Mücadeleler , Güney Afrika

Entertainment, Alcoholism, Music: Individual and Social Struggles in South Africa

Abstract

Exploring the interplay between entertainment, alcoholism, and music, this article investigates how everyday cultural practices in South Africa have served as both individual coping strategies and catalysts for collective resistance, particularly during and after apartheid. Moving beyond the simplistic opposition of personal escapism and organized political protest, the analysis adopts a contextual and theoretical perspective inspired by Gramscian and contemporary class theories. The study demonstrates that seemingly apolitical actions—such as informal musical gatherings, theatrical performances, and communal drinking—can lay the groundwork for broader social mobilization and emergent collective agency over time. By focusing on examples like Sophiatown’s vibrant nightlife, the radical performances of the Market Theatre, and the tradition of protest music, the article highlights the gradual transformation of micro-level acts into sources of collective memory, solidarity, and political opposition. The South African experience reveals that cultural expression is not merely a passive reflection of domination, but a dynamic arena in the ongoing “war of position” against hegemonic structures. The findings argue that significant social change often emerges from the cumulative impact of everyday practices rather than exclusively from organized movements. Ultimately, this article underscores the importance of recognizing the blurred boundaries between individual and collective action, and the crucial role that ordinary life plays in cultivating resilience, resistance, and pathways to social transformation.

Keywords

Entertainment , Alcoholism , Music , Social Struggles , South Africa

References

• AAM. (n.d.). Don’t scrum with a racist bum! Retrieved October 17, 2024, from https://www.aamarchives.org/campaigns/sport.html
• ACCSC. (2023). How does music affect society? Retrieved March 10, 2024, from https://www.accsc.ca/Blog/13091460
• Almeida, P. (2023). Toplumsal hareketler: Kolektif seferberliğin yapısı (E. Açık Turğuter & A. Öncel, Trans.). Fol.
• Ballard, R. (2005). Social movements in post-apartheid South Africa: an introduction. In Democratising Development (pp. 77-100). Brill Nijhoff.
• Balta, E., & Keyman, E. F. (2022). Gelecek siyaseti: Küreselleşme, devlet, demokrasi ve kimlik. Ayrıntı.
• Başer, B. (2017). Bir çatışma çözümü modeli olarak Güney Afrika: Post-apartheid perspektifinden bugünü anlayabilmek. Birikim Dergisi. Retrieved from https://birikimdergisi.com/guncel/8104/bir-catisma-cozumu-modeli-olarak-guney-afrika-post-apartheid-perspektifinden-bugunu-anlayabilmek
• Bates, S., & Ferri, A. J. (2010). What's entertainment? Notes toward a definition. Studies in Popular Culture, 33(1), 1-20.
• Bayat, A. (2016). Siyaset olarak hayat: Sıradan insanlar Ortadoğu’yu nasıl değiştiriyor? (Ö. Gökmen, Trans.). Metis.
• Benlisoy, F. (2012). Fransa ve Yunanistan'dan Arap Devrimi, 'The Occupy' hareketleri ve Kürt isyanına 21. yüzyılın ilk devrimci dalgası. Agora.
• Botha, M. (2012). South African cinema 1896-2010. Intellect.
• Brown, W. (2021). Neoliberalizmin harabelerinde Batı’da antidemokratik siyasetin yükselişi (B. Doğan, Trans.). Metis.
• Buck-Morss, S. (2021). Günümüzde devrim (O. Yıldız, Trans.). Nika.
• Dalton, R., Van Sickle, A., & Weldon, S. (2010). The individual–institutional nexus of protest behaviour. British Journal of Political Science, 40(1), 51-73.
• Danaher, W. F. (2010). Music and social movements. Sociology Compass, 4(9), 811-823.
• Davis, P. (2000). South Africa & the politics of cinema. Retrieved October 17, 2024, from https://www.ascleiden.nl/news/south-africa-politics-cinema
• de Haas, M. (2020, April 14). As alcohol sparks apartheid-style repression once more, we must all be alarmed. Daily Maverick. Retrieved March 10, 2024, from https://www.dailymaverick.co.za/opinionista/2020-04-14-as-alcohol-sparks-apartheid-style-repression-once-more-we-must-all-be-alarmed/
• Deniz, F. (2005). On bir resmi dilin gölgesinde Güney Afrika: Farklılığın gücü. Bilim ve Sanat Vakfı. Retrieved from https://www.bisav.org.tr/Bulten/3/23/degini_on_bir_resmi_dilin_golgesinde_guney_afrika_farkliligin_gucu
• Dennis, A. L. (2016). Black contemporary social movements, resource mobilization, and Black musical activism. Law & Contemporary Problems, 79, 29.
• Erdemir, E., Yalçıner, C., & Kulaklı, İ. Y. (2014). Nelson Mandela önderliğinde Güney Afrika’nın apartheid karşıtı mücadelesi. Siyasal Hayvan. Retrieved from https://siyasalhayvan.com/nelson-mandela-onderliginde-guney-afrikanin-apartheid-karsiti-mucadelesi
• Eyerman, R. (1998). Music and social movements: Mobilizing traditions in the twentieth century. Cambridge University Press.
• Field, M. G. (1955). Alcoholism, crime, and delinquency in Soviet society. Social Problems, 3(2), 100-109.
• Futures, R. H. (2023). Alcohol effects on society (social effects of alcoholism). Retrieved March 10, 2024, from https://futuresrecoveryhealthcare.com/blog/alcohol-effects-on-society/
• Gershon, L. (2022). Fighting apartheid with sports. JSTOR Daily. Retrieved March 10, 2024, from https://daily.jstor.org/fighting-apartheid-with-sports/
• Ginwala, F. (1990). Women and the African National Congress: 1912–1943. Agenda, 6(8), 77-93.
• Hardt, M., & Negri, A. (2013). Duyuru (A. Yılmaz, Trans., 2nd ed.). Ayrıntı.
• Harker, N., Londani, M., Morojele, N., Petersen Williams, P., & Parry, C. D. (2020). Characteristics and predictors of heavy episodic drinking (HED) among young people aged 16–25: The international alcohol control study (IAC), Tshwane, South Africa. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(10), 3537.
• Haynes, G. (2015, April 14). Sollywood: the extraordinary story behind apartheid South Africa's blaxploitation movie boom. The Guardian. Retrieved March 10, 2024, from https://www.theguardian.com/film/2015/apr/14/apartheid-south-africa-black-cinema-blaxploitation-b-scheme-subsidy
• Hiney, F. (n.d.). The power of music during apartheid. Cape Creative Collective. https://capecreativecollective.co.za/photography/music-during-apartheid/
• Işık, G. (2015). Nükleer santral karşıtı bir toplumsal hareketin analizi sanaldan sokağa toplumsal hareketler (2nd ed.). Nobel.
• Jasper, J. M. (2002). Ahlaki protesto sanatı: Toplumsal hareketlerde kültür, biyografi ve yaratıcılık (S. Öner, Trans.). Ayrıntı.
• Jasper, J. M. (2017). Protesto (A. Önal, Trans.). Ayrıntı.
• Kioupkiolis, A., & Katsambekis, G. (2016). Günümüzde radikal demokrasi ve kolektif hareketler: Kairos’un zorluklarını karşılama (E. Kartal & H. Doğan, Trans.). In A. Kioupkiolis & G. Katsambekis (Eds.), Radikal demokrasi: Kitlenin biyopolitikası, halkın hegemonyası (pp. 29-56). Koç Üniversitesi Yayınları.
• KLM. (n.d.). The anti-apartheid theatre. https://www.klm.com.tr/travel-guide/inspiration/the-anti-apartheid-theatre
• London, L. (1999). The dop system, alcohol abuse and social control amongst farm workers in South Africa: A public health challenge. Social Science & Medicine, 48(10), 1407-1414.
• Madlingozi, T. (2007). Post‐apartheid social movements and the quest for the elusive ‘new’South Africa. Journal of Law and Society, 34(1), 77-98.
• Mager, A. (1999). The first decade of ‘European beer’ in apartheid South Africa: The state, the brewers and the drinking public, 1962–72. The Journal of African History, 40(3), 367-388.
• Mager, A. (2004). ‘White liquor hits black livers’: Meanings of excessive liquor consumption in South Africa in the second half of the twentieth century. Social Science & Medicine, 59(4), 735-751.
• McGowan, E. (2019). How entertainment is becoming a creative form of activism. The Good Trade. https://www.thegoodtrade.com/features/entertainment-as-creative-activism/
• Méda, D. (2018). Emek: Kaybolma yolunda bir değer mi? (I. Ergüden, Trans., 3rd ed.). İletişim.
• Morse, R. M., & Flavin, D. K. (1992). The definition of alcoholism. Jama, 268(8), 1012-1014.
• Nawa, L. L., & Mugovhani, N. G. (2017). Music as implicit cultural policy instrument in South Africa: A case study of musicians Sello Galane, Rudzani Colbert Mukwevho and Khakhathi Tshisikule. African Musicology Online, 7(2).
• Negri, A. (2017). Günümüzde sınıfın durumunun yorumlanması: Yöntemsel boyutlar (Ş. Alpagut, Trans.). In W. Bonefeld, R. Gunn, J. Holloway, & K. Psychopedis (Eds.), Açık Marksizm: Geleneklere karşı (pp. 187-201). Otonom.
• Nkoala, S. (2022). South Africa’s struggle songs against apartheid come from a long tradition of resistance. The Conversation. https://theconversation.com/south-africas-struggle-songs-against-apartheid-come-from-a-long-tradition-of-resistance-192425
• Özpınar, C. (2018). Sınıf tartışmalarının yirminci yüzyıl kökenleri: Lukács, Poulantzas ve E. P. Thompson. Praksis Dört Aylık Sosyal Bilimler Dergisi, (47), 11-37.
• Peterson, B. (1990). Apartheid and the political imagination in Black South African theatre. Journal of Southern African Studies, 16(2), 229-245.
• Petrušic, D. (2021). The cultural impact of music on society with a special emphasis on consumerism. Bulgarian Comparative Education Society.
• Poulantzas, N. (2014). Kapitalist devlette siyasal iktidar ve toplumsal sınıflar (Ş. Ünsaldı, Trans.). Epos.
• Power, K. D. (2014). Musical influence on Apartheid and the Civil Rights Movement. Student Publications, 1-27.
• Ransome, P. (2011). Antonio Gramsci: Yeni bir giriş (A. İhsan Başgül, Trans.). Dipnot.
• Room, R. (1995). Alcoholics Anonymous as a social movement. Journal of Studies on Alcohol, 56, 10-10.
• Sanlı, L. (2005). Politik kültür ve toplumsal hareketler. Alan.
• Setlalentoa, B. M. P., Pisa, P. T., Thekisho, G. N., Ryke, E. H., & Loots Du, T. (2010). The social aspects of alcohol misuse/abuse in South Africa. South African Journal of Clinical Nutrition, 23(sup2), 11–15.
• Sayre, S., & King, C. (2003). Entertainment and society (2nd ed.). Routledge.
• Schumann, A. (2008). The beat that beat apartheid: The role of music in the resistance against apartheid in South Africa. Stichproben-Vienna Journal of African Studies, 8(14), 17-39.
• Seçkin, B. (2008). Ezilenlerin şenliğinde sahne almak: Toplumsal hareketler ve tiyatro. In D. Çetinkaya (Ed.), Toplumsal hareketler. İletişim.
• Stebbins, R. A. (2007). The sociology of entertainment. In C. D. Bryant & D. L. Peck (Eds.), 21st century sociology: A reference handbook (Vol. 2, pp. 178-185). Sage.
• Taşkale, A. R. (2015). Neoliberal ve militarist post-politika (M. Serin, Trans.). NotaBene.
• Tatarchevskiy, T. (2011). The ‘popular’ culture of internet activism. New Media & Society, 13(2), 297-313.
• Tilly, C. (2008). Toplumsal hareketler 1768-2004 (O. Düz, Trans.). Babil.
• Vershbow, M. E. (2023). Direnişin Sesleri: Güney Afrika’nın Apartheid Karşıtı Hareketinde Müziğin Rolü. Agora Derneği. https://agoradernegi.org/direnisin-sesleri-guney-afrikanin-apartheid-karsiti-hareketinde-muzigin-rolu1
• Vilches, P. (2004). De Violeta Parra a Víctor Jara y Los Prisioneros: Recuperación de la memoria colectiva e identidad cultural a través de la música comprometida. Latin American Music Review, 195-215.